سیستم اطفاء حریق گازی، سیستمی است که بر اساس اصول فیزیکی و شیمیایی عمل کرده و با استفاده از گازهای نجیب مانند دی‌اکسید کربن، هیدروکربن‌ها یا گاز هالون در محیط‌های بسته، حریق را خاموش میکند. این سیستم با استفاده از این گازها، بدون آسیب رساندن به افراد و محیط، آتش را محار میکند.
درهنگام بروز آتش‌سوزی، این سیستم توسط سنسورهایی که در مکان های مختلف تعبیه شده اند، حریق را تشخیص داده و عملیات اطفاء را به صورت خودکار و فوری آغاز میکند. به طور کلی این سیستم چگالی محیط را افزایش و اکسیژن را کاهش میدهد و در نتیجه با کاهش اکسیژن یکی از سه عامل آتش سوزی از بین رفته و آتش خاموش میشود.
عناوین اصلی این مطلب
سیستم اطفاء حریق چیست؟
سیستم اطفای حریق، یکی از مهم‌ترین ابزارهای حفاظتی در مقابل آتش سوزی است که می‌تواند در کوتاه ترین زمان ممکن آتش سوزی را تشخیص داده و مهار کند. این سیستم دارای اجزای متعددی است که ابتدا با شناسایی شعله و دود، به سرعت هشدار را فعال می‌کنند.
این اقدام در نتیجه موجب میشود که قبل از اینکه آتش فرصت گسترش پیدا کند، اقدامات لازم برای اطفای آن انجام شود. این سیستم باعث حفظ امنیت و سلامتی افراد و کاهش خسارات مالی و محیطی ناشی از آتش سوزی میشود.
این سیستم، مجموعه‌ای از فعالیت‌های مهندسی است که با هدف خاموش کردن آتش و جلوگیری از گسترش آن طراحی شده است. سیستم اطفای حریق عمدتاً از اجزایی مانند سنسورها، اعلام کننده‌ها، انواع اطفاء کننده‌ها و شبکه‌های ارتباطی تشکیل شده است.
سیستم اطفاء حریق گازی چگونه کار میکند؟
سیستم‌های اطفاء آتش از مواد مختلفی مانند آب، فوم یا ترکیبات شیمیایی خاص استفاده می‌کنند. این سیستم‌ها در ساختمان‌ها و اماکن عمومی برای ایمنی و حفاظت در برابر حریق بسیار اهمیت دارند. استفاده از آب به عنوان ماده خاموش کننده در سیستم‌های اطفاء بسیار رایج است و معمولا به صورت اسپرینکلرها و پشت بام‌ها نصب می‌شوند.
سیستم‌های اطفاء به دو دسته “فعال” و “غیرفعال” تقسیم می‌شوند. سیستم‌های اطفاء حریق فعال هستند؛ یعنی در واکنش به بروز آتش‌سوزی، عملیات اطفاء را به صورت خودکار و فوری آغاز می‌کنند. این سیستم‌ها از اجزای مختلفی تشکیل شده‌اند که هر کدام از این اجزا به صورت فعال با آتش مقابله می‌کنند.
بیشتر بخوانید: چگونه سیستم اطفاء حریق را تعمیر کنیم ؟
تفاوت سیستم اطفاء حریق با اسپرینکلر آتش‌نشانی
سیستم‌های اطفای حریق و اسپرینکلرهای آتش‌نشانی دو روش متفاوت برای کنترل و خاموش کردن آتش هستند. هر دوی این سیستم‌ها هنگام تشخیص گرما یا دود فعال می‌شوند، اما تفاوت اصلی آن‌ها در مورد استفاده از آب است.
سیستم‌های اطفای حریق ممکن است از آب استفاده نکنند؛ زیرا آب ممکن است برخی از انواع خاص آتش‌سوزی مانند آتش زدن گاز یا نفت نتیجه بخش نباشد. به همین دلیل، در محیط‌های صنعتی، سیستم‌های اطفای حریق گازی بیشتر از اسپرینکلرهای آتش‌نشانی استفاده می‌شوند.
اجزای تشکیل دهنده سیستم اطفاء حریق
در گذشته، سیستم‌های اعلام حریق خودکار از یک حسگر یا آشکارساز تشکیل شده بودند که به صورت مستقیم به خروجی صوتی متصل بودند، اما در سال‌های اخیر، این سیستم‌ها دیگر مورد استفاده قرار نمی‌گیرند. سیستم‌های جدیدتر اعلام حریق، به جای یک حسگر یا آشکارساز، از تعدادی شستی اعلام حریق استفاده می‌کنند که در نقاط مختلفی از ساختمان نصب می‌شوند.
همچنین، این سیستم‌ها یک سیستم پردازش مرکزی دارند که اطلاعات را از حسگرها جمع‌آوری میکند و در صورت شناسایی حریق، خروجی مناسب را فعال میکند. این خروجی‌ها ممکن است شامل اعلام صوتی، نوری و یا اطلاع‌رسانی به سیستم‌های اطفاء حریق باشد.
آیا میدانید اطفاء حریق در دریا چگونه است؟
نیاز به سیستم اطفاء حریق گازی
سیستم‌های اطفاء حریق گازی به عنوان یک جایگزین مناسب برای اسپرینکلر آتش‌نشانی در برخی از ساختمان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. این سیستم‌ها به خصوص اطفاء حریق در اتاق‌های سرور، موزه‌ها و انبارها کارآمدی بالایی دارند.
استفاده از این سیستم‌ها، از یک سو می‌تواند از آسیب دیدگی تجهیزات الکتریکی در اتاق‌های سرور و از سوی دیگر، می‌تواند از آسیب دیدگی آرشیوهای تاریخی و اقلام فاسد شدنی در موزه‌ها و انبارها جلوگیری کند. به این ترتیب، دارایی‌های قیمتی صاحبان این ساختمان‌ها در معرض خطری که توسط آب ایجاد میشود، قرار نمی‌گیرند.
در نظر داشته باشید که نصب سیستم اطفاء حریق در محل سکونت یا کار، یک وظیفه مهم است که نباید به هرج و مرج و قوانین قانونی و ضوابط مربوطه موکول شود؛ بنابراین قبل از نصب هرگونه سیستم اطفاء حریق، باید به پیش نیازهای ایمنی محیط مورد نظر توجه کرده و به این نکته توجه داشته باشید که سیستم انتخابی از نظر کاربرد و عملکرد به درستی تامین اطمینان حاصل کند. در نتیجه، مناسب است در نظر داشته باشید که پیش از هر چیز به الزامات قانونی و ضوابط از پیش مقرر برای نصب سیستم اطفاء حریق پایبند باشید.
در انتخاب بهترین روش حفاظت در برابر حریق، باید به نیازهای اطفای حریق در محل مورد نظر توجه ویژه‌ای داشت. در این راستا، دو روش فعال و غیر فعال یا منفعل حفاظت در برابر آتش مورد توصیه قرار می‌گیرند. هر دوی این روش‌ها در کنار یکدیگر به خوبی قابل استفاده هستند و برای خاموش کردن زبانه‌های آتش لازم و ضروری‌اند. در نهایت، برای انتخاب بهترین گزینه، باید به نوع فضا، نوع حریق و نیازهای اطفای حریق توجه کرد.
لازم به ذکر است که یکی از بهترین روش هایی که میتوانیم برای محافظت سازه در برابر آتش ازآن استفاده کنیم پوشش ضد حریق است. این پوشش از گسترش آتش و انتشار دود جلوگیری می‌کنند و همچنین به دلیل خواص ضد حرارتی و ضد آتش خود، در محیط‌هایی که به طور مستقیم با آتش و حرارت در تماس هستند، استفاده می‌شوند.
انواع سیستم های اطفاء حریق اتوماتیک
- سیستم اطفای حریق گازی
- سیستم اطفاء حریق اتوماتیک آبی
- سیستم اطفاء حریق اتوماتیک آیروسل
- سیستم اطفای حریق کف
- سیستم اطفاء حریق واتر میست
- سیستم اطفای حریق اتوماتیک پودری
- سیستم اطفاء حریق اسپرینکلر
کدام صنایع از سیستم اطفاء حریق استفاده می‌کنند؟
در صنایع و واحدهای تولیدی که از مواد قابل اشتعال مانند مشتقات نفتی استفاده می‌کنند، استفاده از سیستم‌های اطفاء حریق گازی امری ضروری و الزامی است. این صنایع به دلیل وجود مواد خام قابل اشتعال و خطرات حریقی که احتمال وقوع آن‌ها بسیار بالاست، می‌بایست از این سیستم‌ها برای ایمن‌سازی محیط کار و جلوگیری از خسارات جدی ناشی از آتش استفاده کنند.
استفاده از سیستم‌های اطفای حریق گازی در این صنایع به عنوان یک استاندارد غیر قابل تخطی مطرح شده است تا این صنایع بتوانند بهترین سطح ایمنی را برای کارکنان و دارایی‌های خود فراهم کنند.
با توجه به حجم وسیع انبارها و نگهداری مواد صنعتی در آن‌ها، ریسک بروز حریق در این انبارها بسیار بالاست. علاوه بر خسارات مالی و اقتصادی، حریق در انبار می‌تواند به فقدان جان‌ها و صدمات جبران‌ناپذیری منجر شود. به همین دلیل، استفاده از سیستم‌های اطفای حریق مناسب و سازگار با شرایط محیطی انبارها امری بسیار حیاتی است تا از آتش‌سوزی جلوگیری شود و مواد اولیه با ایمنی بیشتری نگهداری شوند.
مراکز داده و اتاق‌های سرور، بخشی اساسی از ساختار فناوری اطلاعات در شرکت‌ها و سازمان‌ها محسوب می‌شوند. این مراکز داده و اتاق‌های سرور، محیطی است که تجهیزات الکترونیکی حساس و حجیمی را در خود جای داده‌اند. با توجه به اینکه این تجهیزات به تغییرات دما بسیار حساس هستند، نیاز به سیستم اطفای حریق قوی در این مراکز وجود دارد.
همچنین، آتش‌سوزی به عنوان دومین علت شایع قطعی در این مراکز داده مطرح است. حوادث آتش‌سوزی می‌توانند تا 24 ساعت فعالیت مرکز داده را متوقف کنند که برای شرکت‌ها می‌تواند تبعات جدی داشته باشد. به همین دلیل، نصب سیستم اطفای حریق مناسب از مهم‌ترین نیازهای این مراکز محسوب میشود.
نتیجه گیری
سیستم اطفای حریق گازی یکی از روش‌های پیشرفته و موثر در مقابله با حریق‌ها است. این سیستم بر اساس اصول فیزیکی و شیمیایی عمل کرده و با استفاده از گازهای خاصی مانند دی‌اکسید کربن، هیدروکربن‌ها یا گاز هالون در محیط‌های بسته، حریق را خاموش میکند.
سیستم اطفاء حریق گازی عموما در مکان‌هایی که رعایت ایمنی و حفاظت از موجودیت‌ها و اموال اهمیت دارد مورد استفاده قرار می‌گیرد، مانند سالن‌های کنفرانس، اتاق‌های سرور، آزمایشگاه‌ها و … این سیستم با عملکرد سریع و دقیق خود، می‌تواند خسارت‌های حریق را به حداقل برساند و بزرگ ترین مزیت آن عدم ایجاد هرگونه آسیب یا آلودگی در محیط است.
