از زمانی که تمدن انسانی شکل گرفته است، آتش سوزی یا حریق یکی از بزرگ‌ترین تهدیدهای جان و مال انسان‌ها بوده است. با گسترش شهرها، توسعه تجارت و صنایع مختلف، خطر آتش سوزی بیشتر شده است. انسان‌ها همواره از آب به عنوان اولین سلاح خود برای مقابله با این چالش استفاده کرده اند، اما روش‌های سنتی چندان موثر نبوده‌اند.
با پیشرفت تکنولوژی، سیستمی به نام “واترمیست” طراحی شده است که می‌تواند آتش را در نخستین مرحله سرکوب کند و از وقوع فاجعه جلوگیری کند. سیستم اطفا حریق واترمیست جایگزینی سالم‌تر و بهینه‌تر برای سیستم‌های اطفای حریق گازی است.
عناوین اصلی این مطلب
واترمیست چیست؟
واترمیست با استفاده از فشار هیدرولیک و سیستم‌های الکترونیکی پیشرفته، قادر است به صورت خودکار و سریع عمل کند و به طور همزمان بر روی چند نقطه از محل حریق آب را اسپری کند. واترمیست یک سیستم است که با استفاده از مکانیسم‌های مختلف، مانند کاهش بازخورد حرارتی، افزایش تضعیف شار حرارتی تابشی، کاهش غلظت اکسیژن و رقیق شدن هوا، تلاش می‌کند تا شعله و گازهای اطراف را خنک نگه دارد و از گسترش حریق جلوگیری کند.
سپس در مراحل بعد به خاموش کردن کامل آتش می‌پردازد، اما لازم به ذکر است که عملکرد این سیستم به عوامل مختلفی مانند توزیع اندازه قطرات، چگالی شار و دینامیک اسپری و شرایط محیطی مانند اندازه آتش و شرایط تهویه بستگی دارد.
کاربرد سیستم واترمیست چیست؟
سیستم‌های اطفا حریق واترمیست، یک نسل تکامل‌یافته از روش‌های کنترل و سرکوب آتش هستند. این سیستم‌ها به طور گسترده در مکان‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند. از حفاظت فضاهای ماشین‌آلات روی کشتی‌های سطح دریا در سال ۱۹۴۰ تا تونل‌ها، قطارها، هتل‌ها و اتاق‌های تجهیزات ضروری در مراکز هسته‌ای، همه از واترمیست برای محافظت در برابر حریق و حوادث احتمالی استفاده می‌کنند. این تکامل در کاربرد سیستم واترمیست در طول سالیان گذشته تا امروز ادامه داشته است.
درباره سیستم های اطفا حریق بیشتر بخوانید: سیستم اطفا حریق آیروسل
انواع سیستم واترمیست
در سیستم‌های اطفا حریق، اهمیت تعریف فشار صحیح برای عملکرد صحیح سیستم بسیار مهم است. براساس استاندارد NFPA 750، سیستم‌های اطفا حریق واترمیست بر اساس سطح فشار خود دسته‌بندی می‌شوند. این دسته‌بندی شامل سه سطح فشار یعنی فشار کم، فشار متوسط یا میانی و فشار قوی است. هر سطح فشار متناسب با نوع و میزان خطر حریقی در محیط تعیین می‌شود.
این تقسیم‌بندی باعث می‌شود که سیستم اطفا حریق واترمیست به طور دقیق و با عملکرد بهینه بتواند با خطرات موجود در محیط مقابله کند و خسارت‌های احتمالی را کاهش دهد. سیستم‌های فشار کم اغلب با فشاری حدود ۱۷۰ تا ۱۷۵ psi کار می‌کنند و از اسپرینکلرها یا آب‌پاش‌های معمولی برای اطفای حریق استفاده می‌کنند. در این سیستم‌ها، آب با فشار کم به صورت پراکنده از اسپرینکلرها یا آب‌پاش‌ها بر روی منطقه‌ی آتش‌سوزی پاشیده می‌شود.
همچنین، سیستم‌های فشار میانی با فشاری بین ۱۷۵ تا ۵۰۰ psi عمل می‌کنند و برای اطفای حریق در مناطق بزرگتر و پیچیده‌تر استفاده می‌شوند. این سیستم‌ها عمدتاً از نازل‌های تک‌سیال استفاده می‌کنند و با افزایش فشار، قطرات آب کوچکتری ایجاد می‌کنند که باعث شار مه آب یا واترمیست می‌شوند. سیستم‌های فشار قوی با فشاری بیش از ۵۰۰ psi کار می‌کنند و آب تقریباً به مه تبدیل می‌شود.
اندازه قطره‌های آب در سیستم واترمیست تأثیر بسزایی در خاموش کردن آتش دارد. قطره‌های کوچکتر توانایی خاموش کردن آتش داغ را بهتر دارند، در حالی که قطره‌های بزرگتر در آتش‌سوزی‌های با دمای پایین عملکرد بهتری دارند. در این مورد، فشار قوی و بالا در این سیستم عملکرد بهتری ارائه می‌دهد. این فشار، با نفوذ بهتر به داخل هیمن آتش، پوشش برتری ایجاد می‌کند و تبخیر آب را بهبود می‌بخشد. همچنین، با استفاده از این فشار بالا، مصرف آب کمتری نیاز است که به وزن کلی کمتری نیز منجر می‌شود.
سیستم واترمیست چه مزایایی دارد؟
سیستم اطفا حریق واترمیست نسبت به سیستم‌های گازی‌ای که در بازار موجود هستند، مزایای زیادی دارد که می‌تواند بسیاری از مشتریان را نسبت به استفاده از آن ترغیب کند. یکی از این مزایا این است که سیستم واترمیست از گازها و مواد خطرناک و سمی برای خاموش کردن حریق استفاده نمی‌کند. این مورد و سازگاری بالا با محیط زیست می‌تواند برگ برندۀ بزرگی برای این سیستم باشد؛ بنابراین این سیستم برای بسیاری از کارفرمایانی که به سلامت محیط کار و کارگران خود اهمیت می‌دهند، گزینه‌ای عالی به شمار می‌رود.
همچنین، غبار آب مورد استفاده در سیستم واترمیست قابلیت خنک‌کنندگی بسیار بالاتری را نسبت به سیستم‌های گازی ارائه می‌دهد. این عامل می‌تواند در کیفیت عملیات خاموش کردن آتش نسبت به سیستم‌های گازی، به طرز چشمگیری تفاوت ایجاد کند. سیستم‌های اطفا حریق با سرعت بالا در فعال سازی، از جمله سیستم‌های واترمیست، توانسته‌اند راندمان بالایی در مهار انواع آتش سوزی به ارمغان بیاورند. سرعت بالا در فعال سازی این سیستم‌ها، باعث افزایش کارایی و راندمان در مهار و کنترل حریق می‌شود.
این امر یکی از بزرگ‌ترین مزیت‌های سیستم‌های واترمیست نسبت به نمونه‌های گازی است؛ زیرا در هنگام حریق هر ثانیه اهمیت بسیاری دارد و هر لحظه می‌تواند تفاوتی بین کنترل آتش و گسترش و بروز فاجعه ایجاد کند. بنابراین، سیستم‌های اطفا حریق با سرعت بالا در فعال سازی، یکی از مهم‌ترین فاکتورهای موثر در مهار و کنترل حریق هستند.
درباره سیستم های اطفا حریق بیشتر بخوانید: سیستم اطفا حریق اسپرینکلر
سیستم واترمیست چه معایبی دارد؟
سیستم اطفا حریق گازی با وجود مزایای فراوانی که دارد، معایبی نیز دارد که برای انتخاب درست و آگاهانه این سیستم بسیار موثر است. یکی از این معایب، کارایی کمتر آتش‌های محافظ است که می‌تواند منجر به افزایش خطرات حریقی شود.
همچنین، نیاز به پیکربندی و لوله‌کشی بزرگتر و پیچیده‌تر نسبت به سیستم‌های دیگر نیز یکی دیگر از معایب آن است. علاوه بر این، احتمال آسیب رساندن به محیط زندگی نیز وجود دارد.
در این سیستم، آتش‌های کوچک در محوطه‌ها نیز ممکن است خاموش نشوند که می‌تواند خطرات بیشتری به همراه داشته باشد. همچنین نیاز به زمان بیشتری برای اطفا حریق نیز یکی از معایب این سیستم است.
سیستم واترمیست دود را از بین می‌برد؟
از تجربیات آزمایش‌های آتش‌سوزی در تونل‌ها و راهروها و تأسیسات پاک کننده دود می‌توان نتیجه گرفت که غبار آبی، در شرایط مناسب، قادر است ذرات دود را از محیط پاک کند، اما برای داشتن کارایی بهتر این عملکرد، عواملی مانند حرکت اسپری، چگالی شار مه، اندازه قطره‌های واترمیست و ویژگی ذرات دود بسیار مهم هستند. بنابراین، قابلیت شستشوی دود با استفاده از غبار آبی قابل تعمیم نیست و هر مورد باید به طور جداگانه ارزیابی شود.
جمع بندی
در دنیای امروز، با توسعه تجارت و افزایش جمعیت در مجتمع‌های تجاری و اداری، خطرات حریق نیز افزایش یافته است. حتی یک خطا کوچک در سیستم اطفاء حریق می‌تواند به یک فاجعه انسانی منجر شود. به همین دلیل، استفاده از سیستم‌های بهینه و کارآمدی مانند واترمیست بسیار مهم است. این سیستم قادر است با اطفای حریق در ابتدایی‌ترین مراحل آن، از گسترش آتش و وقوع آتش‌سوزی‌های گسترده جلوگیری کند. این روش جدید و نوین در امان‌سازی جان افراد و حفظ اموال در مراکز تجاری و اداری بسیار موثر است.
