دتکتور یا هشدار دهنده گاز کربن مونوکسید وسیله‌ ای میباشد که برخلاف شستی های اعلام حریق که باید به صورت دستی فعال شوند، بصورت خودکار نشت و یا انتشار گاز مونوکسید کربن در محیط و فضای زندگی شما را شناسایی کرده و پیش از این که حجم گاز منتشر شده در محیط به حدی برسد که برای شما خطری ایجاد نماید، حضور این گاز را به‌ وسیله‌ ی آژیری که روی آن تعبیه‌ گردیده است به شما اطلاع می‌دهد.

نصب دتکتور CO به راحتی قابل انجام است. این دستگاه‌ ها باید در زوایایی از منازل و اتاق‌ های خواب نصب شوند که احتمال انباشت مونوکسید کربن در آنها بیشتر است.

چرا وجود دتکتور مونوکسید کربن مهم است

دتکتور مونوکسید کربن (CO)، یک دستگاه ایمنی است که برای تشخیص مونوکسید کربن، گاز بی‌ رنگ و بی‌ بوی سمی استفاده میشود. دتکتور کربن مونوکسید دارای یک سنسور بسیار حساس به گاز مونوکسید کربن است که حتی مقادیر بسیار جزئی از گاز را در محیط شناسایی می نماید و به شما اطلاع می‌دهد.

حضور دتکتور مونوکسید کربن در منزل و محل کار به حدی ضروریست که سازمان آتش نشانی از سال 1393 به بعد برای ساختمان نوساز، این دتکتور را الزامی کرده و تا وقتی که این دتکتور در اطراف منابع گازی مثل پکیج، آبگرمکن و اجاق گاز نصب نشود. پایان کار را صادر نمیکند.

بیشتر بخوانید: روش‌های حفاظت فردی در برابر آتش

علاوه بر دتکتور مونوکسید که امروزه یکی از واجبات ساختمان ها است در ابتدای ساخت و ساز بنا استفاده از پوشش ضد حریق هم از ملزومات است.

مونوکسید کربن چیست؟

مونوکسید کربن (Carbon Monoxide) با فرمول شیمیایی CO گازی میباشد بی‌ رنگ و بی‌ رایحه و غیر محرک که بسیار سمی بوده و قاتل خاموش نامیده می‌شود. این گاز همینطور بسیار پایدار بوده و بین 2 تا 4 ماه در اتمسفر باقی می‌ماند. کربن مونوکسید میل ترکیبی شدیدی با هموگلوبین خون دارد به گونه‌ ای که میل ترکیبی آن 200 برابر بیشتر از گاز اکسیژن است و به همین انگیزه مسمومیت با این گاز در زمان کوتاهی رخ میدهد.

ایجاد این گاز دارای منابع طبیعی و منشا انسانی و مصنوعی و بر اثر سوختن ناقص سوخت‌ های فسیلی مانند نفت، گاز، بنزین، گازوئیل و زغال است که در منازل از اجاق گازها، وسایل گازی پخت و پز، دستگاه‌ های حرارتی و همینطور هنگام سوزاندن چوب و زغال تولید می‌گردد.

گاز مونوکسید کربن از هوا سبک‌ تر بوده و امکان نشر آن در فضا بسیار بالاست، به همین دلایل به راحتی با خون ترکیب و مانع از رسیدن اکسیژن به بافت ها و ایجاد مسمومیت می‌شود.

چرا مونوکسید کربن خطرناک است؟

مونوکسید کربن با ورود به ریه‌ ها، سطح اکسیژن خون را به شدت پایین می‌ آورد و می‌تواند به گلبول‌ های قرمز خون متصل شده و باعث مسمومیت شود. تشخیص این گاز بدون دتکتور بسیار دشوار بوده که یکی از دلایل خطرناک بودن آن است. علائم مسمومیت با گاز CO مشابه علائم سرماخوردگی و آنفولانزا است و به راحتی نادیده گرفته می‌شوند.

زمانی که غلظت گاز مونوکسید کربن به ۱۵۰ppm برسد، فرد ممکن است بی‌ هوش شود و چنانچه درمان لازم را دریافت نکند، احتمال دارد جان خود را از دست بدهد. بنابراین استفاده از دتکتورهای CO و اطلاع از علائم مسمومیت اهمیت بسیاری دارد تا از خطرات این گاز مهلک جلوگیری شود.

منابع ایجاد گاز مونوکسید کربن در منازل،فضای کار و ساختمان ها

غفلت و ناآگاهی و عدم رعایت توصیه‌ های ایمنی از عواملی می باشند که گاز مونوکسید کربن با به کارگیری از آنان قربانی می‌گیرد. با دقت به این که بسیاری از عموم همچنان با اثرات گاز مونوکسید کربن آشنا نبوده و به مهلک بودن این گاز یقین ندارند به همین خاطر تعداد قربانیان این مسئله به ویژه در فصول سرد سال که استفاده از وسایل گرمازا به ویژه به صورت غیر استاندارد آن شروع می‌شود؛ افزایش مییابد.

منابع تولید گاز کربن مونو اکسید به تفصیل زیر میباشد

• نقص فنی در وسایل گرمازا
• معیوب بودن مشعل شوفاژ
• ضعف در دودکش شومینه
• به کارگیری وسایل گاز سوز و گرمایشی بدون دودکش
• نقص در تهویه دودکش و نشت گاز به محیط در حال سکونت
• به کارگیری وسایل خوراک پزی برای گرمایش
• به کارگیری نور و روشنایی گازی به مدت زمان طولانی به ویژه در فضای بدون تهویه
• آبگرمکن‌های زمینی و دیواری مخصوصا در صورت عدم استفاده از دودکش نامناسب
• خودروی روشن در پارکینگ
• عدم تهویه مناسب و صحیح در فضا
• نقص فنی در کانال تهویه (لوله کشی آبگرمکن‌ها، بخاری‌ها، شومینه‌ها و غیره)

دتکتور گاز مونوکسید کربن

دتکتور گاز مونوکسید کربن، یک وسیله مهم برای حفظ ایمنی در محیط‌ های داخلی است. این دستگاه برای اندازه‌ گیری غلظت گاز مونوکسید کربن در هوا طراحی شده است و بر حسب واحد ppm عمل می‌کند. زمانی که غلظت گاز CO در محیط به میزان خطرناک برای افراد حاضر در محل میرسد، دتکتور فعال شده و زنگ هشدار به صدا درمی‌آید.

به‌عنوان مثال، اگر غلظت گاز CO در عرض چند ساعت در محیط به میزان ۷۰ppm باشد، زنگ هشدار فعال خواهد شد. همچنین، اگر غلظت گاز مونوکسید کربن بالاتر از ۱۵۰ppm باشد، دتکتور در عرض چند دقیقه زنگ هشدار را به صدا درمی‌آورد تا افراد به خطر احتمالی هشدار داده شود. به این ترتیب، دتکتور گاز مونوکسید کربن می‌تواند از وقوع حوادث ناگوار جلوگیری کند و ایمنی افراد را در معرض خطرات گاز CO حفظ کند.

مکان‌های مناسب برای نصب دتکتور مونوکسید کربن

هشدار دهنده گاز CO به صورت خاص برای به کارگیری در منازل مسکونی، هتل‌ ها، خوابگاه‌ ها، اتاق‌ های بیمارستان، اتاقک‌ های نگهبانی و فروشگاه‌ ها و… برای حفاظت و نجات جان اشخاص طراحی شد‌ه ‌است.

بنابر سفارش سازمان حفاظت از آتش سوزی ایالات متحده آمریکا (NFPA)، دستگاه دتکتور مونوکسید کربن می‌بایست در خارج از اتاق‌ های خواب و در کنار اتاق‌ ها نصب شود. دتکتور مونوکسید کربن صرفا بایستی روی دیوارها نصب شود و نصب باید به طوری انجام شود که آشکارساز مونوکسید کربن به راحتی خوانده گردد.

مکان‌ های نامناسب برای نصب دتکتور مونوکسید کربن

در نصب دتکتور می‌بایست موارد زیر را مد نظر داشت چون نصب دتکتور در برخی مکان‌ ها موثر نیست. همینطور این دستگاه نمیتواند جایگزین سیستم‌ های کنترل و پایش در ساختمان‌ های همگانی مانند هتل‌ ها و خوابگاه‌ ها باشد مگر این که در هر مورد از واحد ها یک دتکتور جدا نصب شود. بقیه محل‌ های نامناسب برای نصب هشدار دهنده گاز مونوکسیدکربن به شرح زیر است:

• پارکینگ‌ ها، آشپزخانه و مکان‌ های لبریز گرد و غبار
• عدم نصب دتکتور مونوکسید کربن در مسافتی کمتر از یک و نیم متری از وسایل آشپزی
• فضاهایی با رطوبت بالا مانند حمام، سونا، دستگاه‌های رطوبت ساز یا بخارساز، ماشین ظرفشویی و لباسشویی و وسایل شبیه که دتکتور می‌بایست با فاصله حداقل سه متر از آنان نصب شود.
• حداقل دما 10 درجه زیر صفر و حداکثر دما 40 درجه سانتیگراد برای نصب دتکتور مونوکسید کربن بوده و برای کمتر و بیشتر از این دماها مطلوب نیست.
• مکان‌ هایی که نسبت به فضاهای بیرونی عایق نیستند مانند اتاق زیرشیروانی، گاراژها، پارکینگ‌ ها و حیاط‌ ها
• خارج از منزل‌ های سیار
• در معرض نور مستقیم خورشید
• مکان‌ هایی با گردش هوای زیاد که مانع از رسیدن گاز مونوکسید کربن به دتکتور می‌گردد مانند نزدیک دریچه کولر، دستگاه تهویه هوا، پنجره‌های باز، دریچه گرماساز و غیره
• عدم به کارگیری در انبارها و ساختمان‌ های صنعتی و تجاری و فضاهای باز و اشتراکی مانند لابی ساختمان یا انباری ها
• عدم به کارگیری در فضاهای مشاع که صدای آژیر امکان شنیده شدن بوسیله واحدهای مسکونی را ندارد
• مستقیما در بالای سینک

تامین انرژی دتکتور گاز مونوکسید کربن

این دستگاه‌ ها میتوانند با باتری یا با برق مستقیم کار کنند، به این ترتیب که دستگاه‌ هایی که با باتری کار می‌کنند، معمولاً طول عمر ۱۰ ساله دارند و سنسورهای مورد استفاده در دتکتور CO عمر محدودی دارند، معمولاً ۲ تا ۵ سال.

برخی از مدل‌ های جدید به گونه‌ ای طراحی میشوند که در صورت نیاز به تعویض باتری، آن را به کاربر اعلام میکنند. همچنین، دتکتور گاز مونوکسید کربن دارای دکمه «تست» است که عملکرد باتری، مدار الکترونیکی و زنگ هشدار را بررسی میکند.

این ابزارها به عنوان یک پیشگیری مهم در برابر خطرات گاز مونوکسید کربن بسیار حائز اهمیت هستند و باید به صورت دوره‌ ای چک شوند تا از کارایی آنها اطمینان حاصل شود.

دتکتور مونوکسید چگونه نصب می‌شود؟

برای نصب و تعویض باطری‌ها لطفا فرآیند مذکور را انجام دهید

ابتدا درب باطری را باز کرده تا محیط باطری نمایان گردد. در صورت تعویض باطری‌ های آشکار ساز مونوکسید کربن، باطری‌ های قبلی را برداشته و بر طبق پیشنهاد تولید کننده باطری، آنها را به درستی دور بیندازید. در هنگام قرار دادن باطری‌ های جدید بر اساس قطبیت در محیط باطری دقت فرمائید تا باطری‌ ها به صدق نصب گردیده باشند.

برای نصب روی دیوار یا نصب سقف، این فرآیند را دنبال نمایید. یک خط افقی به طول 6  اینچ (10 سانتی متر) در بخش دیواره‌ هایی که این دکتور CO برای قرار دهی آن در نظر گرفته شده بکشید. دستگاه را در وضعیت انتخابی خود قرار دهید. دو سوراخ پشت دستگاه را برای نصب، با خط تراز فرمائید. در مرکز هر سوراخ یک علامت بکشید.

توجه: فلش معین شده در بست ثابت برای نصب روی دیوار می‌بایست به سمت بالا قرار گیرد.

نماد‌ها را با یک مته 3/16 اینچی (5 میلی متر) سوراخ فرمائید.

توجه: هشدار دهنده CO را هنگام سوراخ کاری از گرد و غبار گچ دور نگه دارید.

شاخه‌ های لنگر را وارد کرده و بست ثابت نصب را به وضعیت تعیین گردیده پیچ نمائید. پیچ‌ ها را بیشتر از حد سفت نکنید. به جهت این که سبب این میشود که بست ثابت انحراف پیدا نماید. هشداردهنده CO را از روش پیچ‌ ها و شکاف‌ های کلید در بست اثبات نصب گردیده عقب دستگاه قلاب نمائید. بعد از سفت نگه داشتن بست ثابت نصب بر روی دیوار، زنگ هشدار را در درون آن نصب فرمائید تا در جای خود قرار گیرد.

نکات نصب دتکتور گاز مونوکسید کربن

• برای ایجاد یک محیط امن در خانه، نصب و استفاده از دتکتورهای گاز مونوکسید کربن بسیار حیاتی است. سازمان NFPA توصیه می‌کند که این دتکتورها را در هر یک از اتاق‌ خواب‌ ها نصب کنید و آنها را بر روی دیوار یا سقف قرار دهید.
• اگر دتکتور را بر روی سقف نصب میکنید، باید حداقل ۳۰ سانتی‌ متر از هر دیوار فاصله داشته باشد. همچنین، باید آنها را در فواصل مناسبی از منابع پتانسیلی مونوکسید کربن نصب کنید. این اقدامات باعث می‌شود که در صورت وقوع حادثه، همه اعضای خانواده به راحتی بتوانند زنگ هشدار را بشنوند.
• نصب دتکتورهای گاز CO در راهروها و اتاق‌ های مشترک نیز می‌تواند ایمنی را افزایش دهد. در نهایت، اگر راهروی شما بیشتر از ۱۲ متر طول دارد، باید از دتکتورهای مونوکسید کربن در هر دو انتهای آن استفاده کنید تا اطمینان حاصل شود که همه نقاط خانه تحت پوشش قرار گرفته‌اند.

انواع دتکتور گاز مونوکسید کربن

دتکتورهای گاز مونوکسید کربن، یکی از ابزارهای ایمنی بسیار مهم در منازل، محل کار و سایر مکان‌های عمومی است. این دتکتورها به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند که از نظر قیمت، دقت و سرعت تشخیص گاز CO متفاوت هستند.

همچنین، باید اشاره کنیم که اکثر دتکتورهای مونوکسید کربن فاقد سنسورهای قابل تعویض هستند. انواع دتکتور گازCO شامل سنسور مونوکسید کربن بیومیمتیک، سنسور مونوکسید کربن الکتروشیمیایی، سنسور مونوکسید کربن نیمه هادی و دتکتورهای گاز مونوکسید کربن پرتابل می‌باشد.

این انواع دتکتورها میتوانند به طور موثری افراد را از خطر گاز CO که میتواند به صورت ناگهانی و بی‌هشدار منبع مرگ و میر باشد، محافظت کنند.

آزمایش دتکتور مونوکسید کربن

دتکتور حریق، یکی از مهمترین تجهیزاتی است که در هر خانه نصب شده و باید به صورت منظم بررسی شود. این بررسی میتواند با فشار دادن دکمه تست انجام شود تا اطمینان حاصل شود که دتکتور هنوز در حالت کاری است. همچنین، باتری های دتکتور باید سالانه یا زمانی که سیگنال آن ضعیف شود، تعویض شوند تا این تجهیزات همیشه آماده به کار باشند. نصب و استفاده از دتکتور حریق و دتکتور گاز کربن مونواکسید در خانه، نقش بسیار مهمی در حفظ سلامت خانواده دارد.

جمع بندی

دتکتور گاز مونوکسید کربن، یک وسیله ضروری برای حفاظت از سلامتی و امنیت افراد در مقابل گاز کربن مونوکسید است. بهترین راه برای پیشگیری از خطرات مربوط به مونوکسید کربن، استفاده از دتکتور گاز مونوکسید کربن است که به طور دقیق این گاز را شناسایی کرده و از وقوع حوادث ناشی از آن جلوگیری می کند.

در پایان خاطر نشان می‌کنیم در عملیات اجرای پوشش ضد حریق حتما نکات ایمنی و موارد ضروری را رعایت کرده و حتی الامکان از متخصصین این حوزه کمک بگیرید. شرکت آذر ایستا پدرام سازه در حوزه پوشش ضد حریق فعالیت داشته و از طریق همین سایت می‌توانید از نحوه سفارش، اجرا و قیمت پوشش ضد حریق مطلع شوید.