سازمان آتش نشانی، دارای دستورالعمل‌های دقیق و مشخص برای بررسی و ارزیابی ساختمان‌ها است. این دستورالعمل‌ها شامل مواردی مانند امنیت آتش نشانی، مسائل مربوط به اختصاص منابع و تجهیزات آتش نشانی، مکان‌های ورود و خروج اضطراری، سیستم‌های اعلام حریق و آتش‌نشانی، مسائل مربوط به تهویه و هواگیری، امنیت ساختمان در برابر زلزله، و سایر مسائل مربوط به ایمنی و امنیت ساختمان‌ها میشود.
دانلود pdf ضوابط آتش نشانی تهران
این دستورالعمل‌ها به منظور حفظ ایمنی و امنیت ساختمان‌ها و جلوگیری از وقوع حوادث آتش‌سوزی و ایجاد یک محیط ایمن برای ساکنان و کاربران ساختمان تدوین شده‌اند. از طریق اجرای این دستورالعمل‌ها، سازمان آتش نشانی به مدیریت و کنترل بهتری از خطرات و ریسک‌های مرتبط با آتش‌سوزی و ایمنی ساختمان‌ها دست پیدا میکند.
عناوین اصلی این مطلب
دستورالعمل‌های سازمان آتش نشانی درباره ساختمان‌ها چیست؟
مقررات و دستور العمل‌های سازمان آتش نشانی، امروزه بسیار دارای اهمیت می‌باشد. همانگونه که میدانید شهر تهران، روز به روز با ارتقاء جمعیت بیشتری روبرو می‌باشد و این مسئله سبب ارتقا تولید در این شهر شده است. متاسفانه بی‌توجهی به اصول ایمنی ساختمان‌ها سبب بروز حوادث و خسارات مالی و جانی گردیده است.
در این جهت سازمان آتش نشانی با کنترل و نظارا به اصول ایمنی در پیاده سازی و اجرای ساختمان ها، سعی میکند که آسایش شهروندان را تامین و مانع رخداد حوادث گردد. قوانین و ضوابط آتش نشانی، سه گروه است:
- مقررات ایمنی معماری
- قوانین ایمنی تاسیسات مکانیکی
- ضوابط ایمنی تاسیسات الکتریکی
یکی از کارهای بسیار ضروری به منظور جلوگیری از خسارات ناشی از آتش سوزی، استفاده از پوشش ضد حریق است. پوشش‌های مقاوم حریق یا ضد حریق، متریالی خاص هستند که روی سطوح مختلف سازه پاشیده شده و از انتقال گرمای ناشی از آتش سوزی، به سطوح فلزی و اسکلت اصلی ساختمان جلوگیری میکنند. شرکت آذر ایستا با حدود یک دهه تجربه در اجرای انواع پوشش‌های ضد حریق معدنی، رنگ و مصالح میتواند مشاور و مجری خوبی برای پروژه‌های شما باشد.
در ادامه این مطلب به بررسی برخی از این ضوابط میپردازیم تا بیشتر با آنها آشنا شویم.
ضوابط طراحی باکس راه پله و آسانسور
ضوابط طراحی باکس راه پله و آسانسور مصوب آتش نشانی، مشخصات و اجرای آسانسورها در ساختمان‌های مختلف را تعیین میکند. مهندس طراح باید تعداد آسانسور، ظرفیت نوع و محل قرارگیری آن را مشخص کند. در ساختمان‌هایی که ارتفاعشان از کف ورودی اصلی بیش از ۷ متر است، تعبیه‌ی آسانسور الزامی است. همچنین، ضوابط و استانداردهای لازم برای معلولین جسمی و حرکتی باید در نظر گرفته شود.
برای ساختمان‌های ۸ طبقه یا بیشتر، دو دستگاه آسانسور تعبیه شده و در ساختمان‌هایی که ارتفاعشان از کف ورودی بیش از ۲۱ متر است، حداقل ۱ آسانسور برانکاردبر باید تعبیه شود. همچنین، ویلچربر نیز برای یکی از آسانسورها الزامی است. این ضوابط به منظور ایمنی و راحتی افراد در استفاده از آسانسورها و همچنین رعایت قوانین آتش‌نشانی و ایمنی ساختمان‌ها تدوین شده‌اند.
ساختمان‌هایی که نیاز به اخذ تأییدیه از سوی سازمان آتش نشانی دارند
ساختمان‌های مختلفی وجود دارند که نیاز به اخذ تأییدیه از سوی سازمان آتش نشانی دارند. به طور کلی، ساختمان هایی با کاربری مسکونی که دارای بیش از ۶ طبقه و یا بیش از ۲۰ واحد داشته باشند، نیاز به تأییدیه از سوی سازمان آتش نشانی دارند. همچنین، ساختمان های با کاربری غیرمسکونی مانند اداری، تجاری، پزشکی، درمانی، مراکز ترک اعتیاد و غیره نیز به تأییدیه از سوی سازمان آتش نشانی نیاز دارند.
در طی چند سال اخیر، تمامی ساختمان هایی که نیاز به پایان کار و یا تغییر کاربری دارند، میبایست تأییدیه از سوی سازمان آتش نشانی را اخذ نمایند. همچنین، کلیه ساختمان ها و اماکنی که از سوی شهرداری و آتش نشانی اخطار گرفته اند نیز نیاز به اخذ تأییدیه دارند. این اقدامات برای افزایش ایمنی و کاهش خطرات حاصل از حریق در این ساختمان ها انجام میشود.
مدارک اخذ تاییدیه آتش نشانی
برای اخذ تاییدیه آتش نشانی برای ساخت و ساز یا تغییرات در ساختمان، ارائه برخی اسناد و مدارک الزامی است. اولین مدرک مورد نیاز، اصل و کپی سند مالکیت یا اجاره نامه ملک مورد نظر است. همچنین اصل و کپی کارت ملی مالک یا نماینده قانونی ملک مورد نیاز است. نقشه‌های دارای تاییدیه شهرداری نیز باید ارائه شود و فیش پرداخت عوارض مربوط به ساخت و ساز یا تغییرات نیز یکی از مدارک مورد نیاز است.
همچنین نقشه‌های معماری ساختمان و نامه شهرداری نیز باید به آتش نشانی ارائه شود. در نهایت، برگه دستورالعمل صادره از آتش نشانی نیز باید به عنوان یکی از مدارک ارائه شود تا تاییدیه نهایی اخذ شود.
آتریوم
یک فضای باز قائم که به جهت رابطه تعدادی از طبقات ساخته و برای مقاصدی به جز بالابر، پله برقی، داکت تاسیسات برقی و مکانیکی، پلکان و یا تهویه هوا به کار گرفته میشود.
تست حریق استاندارد
این تست‌ها برای شناسایی اجزای ساختمانی، مقاومت، فرآورده‌ها و عملکرد مصالح در طول آتش، که مشخصات اجرایی آنها بعدا توسط قوانین مرتبط با به خود انتخاب گردد.
افزایش سازه
اجرای عملیات‌هایی که سبب افزایش سطح و یا حجم یک بنای ساختمانی می‌گردد.
اعضای باربر
به اعضایی گفته میشود که بار ساختمان‌ها را به شالوده‌ها انتقال می‌دهند.
بن بست
بخشی از راهروهای تردد می باشد که در حین آتش سوزی و خروج مورد استفاده قرار نمی‌گیرد.
تاثیر دودکشی
به جریان‌های عمودی هوا باطن بناها، که ناشی ازاختلاف دمای خارج و داخل سازه، گفته میشود.
پناهگاه امن
مساحت این اطراف 28 مترمربع برای هر فرد در نظر گرفته میشود. این محیط تحت عنوان پناهگاه در زمان آتش سوزی است.
پلکان خارجی
پلکانی که بیشتر از یک طرف در ارتباط مستقیم با فضای آزاد می‌باشد.
تخلیه خروج
بخشی از راه خروج که میان معبر عمومی و خروج قرار می‌گیرد.
تصرف
نوعی بهره گیری از سازه می‌باشد که به مقاصدی مشخص در دست بهره برداری بوده است و یا این که قرار می‌باشد به آن اهداف مورد به کارگیری واقع شود.
تغییرات
هرگونه تغییری در ساختمان، در تاسیسات مکانیکی و برقی ساختمان باشد و یا در راه‌های خروج ساختمان که به قصد افزایش ساختمان نباشد.
حریق بند
اعضایی از سازه، مشمول دیوار، کف و سقف مقاوم به آتش سوزی که بتواند در حین آتش سوزی مقاومت نماید.
- خاموش کننده دستی
- خاموش کننده محتوی گاز
- خاموش کننده محتوی هالوژن
- خاموش کننده های محتوی آب
- خاموش کننده های محتوی کف
- خاموش کننده های محتوی پودر
خروج
بخشی از راه خروج که مبنی بر مقررات و دستور العمل‌های سازمان آتش نشانی بوسیله ساختار و امکانات مقاوم به آتش سوزی ایمن گردیدند.
درب ضد آتش سوزی
درب ضد حریق راه فرار را برای ساکنین راحت و بی‌خطر مینماید. در مواقع خاص مانند حریق مورد به کار گیری قرار می‌گیرد. معمولا آنان قرمز رنگ می‌باشد. به جهت این که در مواقع اضطراری قابل رویت باشد و همین طور امکان باز شدن آن با هل دادن دستگیره در حین مواجه با آتش سوزی وجود دارد.
دمپر
دریچه‌ای که بر روی شبکه‌های هوا داکت‌ها ، قابل تنظیم می‌باشد.
دیوار جان پناه
در قسمت امتداد یافته دیوار های خارجی سازه در بام در جهت ایمنی و تفکیک همسایگی اجرا میشود.
دیدم
فضای ارتباطی قائم میان طبقات یا این که بین کف تا بام ساختمان که به منظور تعبیه بالابر، آشپزخانه، آسانسور، تخلیه زباله و، … در نظر گرفته می‌گردد.
تراز تخلیه
پایین ترین طبقه‌ای از سازه که دست کم 50 درصد از بار تخلیه از آن به معبر عمومی تخلیه شوند. در صورت نبود این شرایط، پایین ترین طبقه‌ای که دارای یک یا دو خروج با ارتباط مستقیم به معبر همگانی باشد. که به آن تراز تخلیه یا این که طبقه می‌گویند.
تذکرات کلی
تمامی ساختمان‌هایی که از طرف شهرداری به سازمان حریق آدرس ارجاع داده می‌شوند. میبایست کلیه اصول ایمنی و آتش نشانی را ایفا نمایند. همگی مفاد و شیوه نامه‌های آتش نشانی که از طریق سازمان آتش نشانی صادر میشود، می بایست بدون هیچ تغییری انجام شود.
دستورالعمل و ضوابط سيستم لوله کشي آب آتش نشاني ساختمان‌ها
- ساختمان‌هاي به طول حداکثر سه طبقه روي پيلوت و يک واحد در هر طبقه و زير سازه در هر طبقه حداکثر 140 متر مربع نياز به لوله کشي آب آتش نشاني ندارد.
- ساختمان‌هاي مسکوني با طول سه الي پنج طبقه روي پيلوت و زير سازه، از 140 متر مربع تا 230 متر مربع نياز به اجراي سيستم کشي آب آتش نشاني با لوله به قطر 5/1 اينچ و نصب جعبه F به طور يک طبقه در ميان شروع از همکف مي‌باشد.
- ساختمان‌هاي مسکوني با طول سه الي پنج طبقه روي پيلوت با زير بناي بيش از 230 متر مربع با لوله به قطر 1 الي 2 اينچ و نصب جعبه F در کليه طبقات با توصیه کارشناسان آتش نشاني.
- ساختمان‌هاي با طول بيش از 5 طبقه روي پيلوت با هر مقدار زير سازه و نصب جعبه F در کل طبقات با نظر متخصص آتش نشاني مورد نیاز مي‌باشد. (قطر لوله اصلي آب آتش نشاني به وسیله متخصص آتش نشاني مشخص مي‌شود)
- متعلقات جعبه F براي بندهاي (2-8) الي (5-8) والو و کوپلينگ 1 اينچ و هوزريل (تصوير رنگي شماره 4) با لوله لاستيکي فشار قوي و سرنازل شيردار سه حالته مي‌باشد.
- سيستم لوله کشي آب آتش نشاني سالن‌هاي اجتماعات، انبارها، واحدهاي تجاري و صنعتي تحت نظر کارشناسان حریق صورت پذیرد نصب جعبهF کنار در و خارج از ساخت با متعلقات لوله نواري و درون سالن‌ها با متعلقات لوله لاستيکي فشار قوي و هوزريل صورت گيرد، حداکثر فاصله جعبه F از يکديگر سي متر. (نصب جعبه F با متعلقات لوله نواري، درون سالن بر اساس توصیه کارشناسي آتش نشاني)
- امتداد لوله اصلي آب آتش نشاني از پشت بام تا پائين‌ترين ارتفاع ساختمان (کد روي فوندانسيون) و اتصال آن به آب شهر و منبع ذخيره هوائي آب حریق نشاني ساکن در پشت بام ضروري می‌باشد.
- سايز لوله اصلي و ظرفيت منبع طبق نظر متخصص حریق و دبي خروجي براي دوران 10 دقيقه تا زمان رسيدن نيروي عملياتي حریق در نظر گرفته مي‌گردد و حدس پمپ با رله اتوماتيک جهت تأمين حداقل 3 آتمسفر فشار براي هر يک از سر نازل ها.
- انبارها، واحدهاي صنعتي، توليدي ضروري می‌باشد مجهز به استخر آب با ظرفيت متناسب با محل و چاه و سيستم پمپاژ با رله اتوماتيک باشند و در نظر گرفتن ژنراتور برق اضطراري جهت مواقع ضروري و قطع برق (زير نظر متخصص حریق نشاني) هيدرانت حریق نشاني (شير ايستاده حریق نشاني) براي مجتمع‌هاي مسکوني، تجاري، صنعتي و اداري زير نظر متخصص حریق نشاني مشخص و معلوم مي‌شود.
- سيستم آب افشان اتوماتيک و دستي (سيستم اسپرينکلر) زير نظر کارشناسان آتش نشاني معلوم مي‌شود.
دستورالعمل مرتبط با خاموش کننده دستي و چرخ دار حریق
- نصب خاموش کننده 6 کيلويي دي اکسيد کربن (CO2) مجاور تابلو اصلي برق ضروري می‌باشد.
- نصب خاموش کننده پودر و گاز درجه دار جنب در موتور خانه و انباري‌ها و درون هر واحد تجاري ضروري می‌باشد.
- سيستم اطفاء حريق اتوماتيک زير نظر کارشناسان حریق معلوم شود.
- تعداد و نوع خاموش کننده هاي دستي و چرخ دار بوسیله کارشناسان حریق در مرحله پايان عمل مشخص شود.
دستورالعمل مرتبط با سيستم اعلام حريق
- هر يک از ساختمان‌ها که نياز به روش دسترسي اضطراري يا پله اضطراري داشته باشند، ساختمان‌هاي صنعتي، انبارها، عمومي، اداري سينما و تالارهاي اجتماعات، مراقبتي، درماني، اقامتي عمومي، مجتمع‌هاي تجاري و اماکن پر خطر.
بیشتر بخوانید: بررسی کامل گروه بندی آتش سوزی
- پیش از اجراء ضروري می‌باشد طرح سيستم اعلام حريق به تأييد سازمان آتش نشاني برسد.
- نصب تابلو هشدار در قسمت ورودي اصلي ساختمان در معرض ديد با مشخصات زیر:
- ابعاد 30×40 سانت زمينه آبي و نوار شبرنگ سبز به عرض يک سانت در پيرامون تابلو
- نوشته متن به رنگ سفيد.
- متن تابلو: به محض شنيدن آژير عمومي اعلام حريق در اسرع وقت بامحافظت خونسردي محل واحد خود را ترک نموده و از مسير دستگاه پله از ساختمان بیرون گرديد.
جمع بندی
دستورالعمل‌های سازمان آتش نشانی برای ساختمان‌ها، شامل اطلاعاتی در مورد نصب سیستم‌های اعلام حریق، آتش‌نشانی و اطفاء حریق، تخلیه ساختمان و نگهداری و بازرسی تجهیزات آتش نشانی میشود. این دستورالعمل‌ها به منظور افزایش ایمنی و کاهش خطرات حریق در ساختمان‌ها تدوین شده‌اند. اجرای صحیح این دستورالعمل‌ها میتواند زندگی و اموال افراد را در معرض خطرات حریق حفظ کند.
