مقررات و دستور العمل‌های سازمان آتش نشانی، امروزه بسیار دارای اهمیت می‌باشد. همانگونه که می‌دانید شهر تهران، روز به روز با ارتقاء جمعیت بیشتری روبرو می‌باشد و این مسئله سبب ارتقا تولید در این شهر شده است. متاسفانه بی‌توجهی به اصول ایمنی ساختمان‌ها سبب بروز حوادث و خسارات مالی و جانی گردیده است.

در این جهت سازمان آتش نشانی با کنترل و نظارا به اصول ایمنی در پیاده سازی و اجرای ساختمان ها، سعی می‌کند که آسایش شهروندان را تامین و مانع رخداد حوادث گردد. قوانین و ضوابط آتش نشانی، سه گروه است

1. مقررات ایمنی معماری
2. قوانین ایمنی تاسیسات مکانیکی
3. ضوابط ایمنی تاسیسات الکتریکی

در این مطلب از آذر ایستا به برخی از این ضوابط میپردازیم تا بیشتر با آنها آشنا شوید.

آتریوم

یک فضای باز قائم که به جهت رابطه تعدادی از طبقات ساخته و برای مقاصدی به جز بالابر، پله برقی، داکت تاسیسات برقی و مکانیکی، پلکان و یا تهویه هوا به کار گرفته می‌شود.

تست حریق استاندارد

این تست‌ها برای شناسایی اجزای ساختمانی، مقاومت، فرآورده‌ها و عملکرد مصالح در طول آتش، که مشخصات اجرایی آن‌ها بعدا توسط قوانین مرتبط با به خود انتخاب گردد.

افزایش سازه

اجرای عملیات‌هایی که سبب افزایش سطح و یا حجم یک بنای ساختمانی می‌گردد.

اعضای باربر

به اعضایی گفته می‌شود که بار ساختمان‌ها را به شالوده‌ها انتقال می‌دهند.

بن بست

بخشی از راهروهای تردد می باشد. که در حین آتش سوزی و خروج مورد استفاده قرار نمی‌گیرد.

تاثیر دودکشی

به جریان‌های عمودی هوا باطن بناها، که ناشی ازاختلاف دمای خارج و داخل سازه، گفته می‌شود.

پناهگاه امن

مساحت این اطراف 28 مترمربع برای هر فرد در نظر گرفته می‌شود. این محیط تحت عنوان پناهگاه در زمان آتش سوزی است.

پلکان خارجی

پلکانی که بیشتر از یک طرف در ارتباط مستقیم با فضای آزاد می‌باشد.

تخلیه خروج

بخشی از راه خروج که میان معبر عمومی و خروج قرار می‌گیرد.

تصرف

نوعی بهره گیری از سازه می‌باشد که به مقاصدی مشخص در دست بهره برداری بوده است و یا این که قرار می‌باشد به آن اهداف مورد به کارگیری واقع شود.

تغییرات

هرگونه تغییری در ساختمان، در تاسیسات مکانیکی و برقی ساختمان باشد و یا در راه‌های خروج ساختمان که به قصد افزایش ساختمان نباشد.

حریق بند

اعضایی از سازه، مشمول دیوار، کف و سقف مقاوم به آتش سوزی که بتواند در حین آتش سوزی مقاومت نماید.

خاموش کننده دستی

• خاموش کننده محتوی گاز
• خاموش کننده محتوی هالوژن
• خاموش کننده های محتوی آب
• خاموش کننده های محتوی کف
• خاموش کننده های محتوی پودر

خروج

بخشی از راه خروج که مبنی بر مقررات و دستور العمل‌های سازمان آتش نشانی بوسیله ساختار و امکانات مقاوم به آتش سوزی ایمن گردیدند.

درب ضد آتش سوزی

راه فرار را برای ساکنین راحت و بی‌خطر می‌نماید. در مواقع خاص مانند حریق مورد به کار گیری قرار می‌گیرد. معمولا آنان قرمز رنگ می‌باشد. به جهت این که در مواقع اضطراری قابل رویت باشد و همین طور امکان باز شدن آن با هل دادن دستگیره در حین مواجه با آتش سوزی وجود دارد.

دمپر

دریچه‌ای که بر روی شبکه‌های هوا داکت‌ها ، قابل تنظیم می‌باشد.

دیوار جان پناه

در قسمت امتداد یافته دیوار های خارجی سازه در بام در جهت ایمنی و تفکیک همسایگی اجرا می‌شود.

دیدم

فضای ارتباطی قائم میان طبقات یا این که بین کف تا بام ساختمان که به منظور تعبیه بالابر، آشپزخانه، آسانسور، تخلیه زباله و، … در نظر گرفته می‌گردد.

تراز تخلیه

پایین ترین طبقه‌ای از سازه که دست کم50  درصد از بار تخلیه از آن به معبر عمومی تخلیه شوند. در صورت نبود این شرایط، پایین‌ترین طبقه‌ای که دارای یک یا دو خروج با ارتباط مستقیم به معبر همگانی باشد. که به آن تراز تخلیه یا این که طبقه می‌گویند.

تذکرات کلی

تمامی ساختمان‌هایی که از طرف شهرداری به سازمان حریق آدرس ارجاع داده می‌شوند. می‌بایست کلیه اصول ایمنی و آتش نشانی را ایفا نمایند. همگی مفاد و شیوه نامه‌های آتش نشانی که از طریق سازمان آتش نشانی صادر می‌شود، می بایست بدون هیچ تغییری انجام شود.

دستورالعمل و ضوابط سیستم لوله کشی آب آتش نشانی ساختمان‌ها

• ساختمان‌های به طول حداکثر سه طبقه روی پیلوت و یک واحد در هر طبقه و زیر سازه در هر طبقه حداکثر 140 متر مربع نیاز به لوله کشی آب آتش نشانی ندارد.
• ساختمان‌های مسکونی با طول سه الی پنج طبقه روی پیلوت و زیر سازه، از 140 متر مربع تا 230 متر مربع نیاز به اجرای سیستم کشی آب آتش نشانی با لوله به قطر 5/1 اینچ و نصب جعبه F به طور یک طبقه در میان شروع از همکف می‌باشد.
• ساختمان‌های مسکونی با طول سه الی پنج طبقه روی پیلوت با زیر بنای بیش از 230 متر مربع با لوله به قطر 1 الی 2 اینچ و نصب جعبه F در کلیه طبقات با توصیه کارشناسان آتش نشانی.
• ساختمان‌های با طول بیش از 5 طبقه روی پیلوت با هر مقدار زیر سازه و نصب جعبه F در کل طبقات با نظر متخصص آتش نشانی مورد نیاز می‌باشد. (قطر لوله اصلی آب آتش نشانی به وسیله متخصص آتش نشانی مشخص می‌شود)
• متعلقات جعبه F برای بندهای (2-8) الی (5-8) والو و کوپلینگ 1 اینچ و هوزریل (تصویر رنگی شماره 4) با لوله لاستیکی فشار قوی و سرنازل شیردار سه حالته می‌باشد.
• سیستم لوله کشی آب آتش نشانی سالن‌های اجتماعات، انبارها، واحدهای تجاری و صنعتی تحت نظر کارشناسان حریق صورت پذیرد نصب جعبهF  کنار در و خارج از ساخت با متعلقات لوله نواری و درون سالن‌ها با متعلقات لوله لاستیکی فشار قوی و هوزریل صورت گیرد، حداکثر فاصله جعبه F از یکدیگر سی متر. (نصب جعبه F با متعلقات لوله نواری، درون سالن بر اساس توصیه کارشناسی آتش نشانی)
• امتداد لوله اصلی آب آتش نشانی از پشت بام تا پائین‌ترین ارتفاع ساختمان (کد روی فوندانسیون) و اتصال آن به آب شهر و منبع ذخیره هوائی آب حریق نشانی ساکن در پشت بام ضروری می‌باشد.
• سایز لوله اصلی و ظرفیت منبع طبق نظر متخصص حریق و دبی خروجی برای دوران 10 دقیقه تا زمان رسیدن نیروی عملیاتی حریق در نظر گرفته می‌گردد و حدس پمپ با رله اتوماتیک جهت تأمین حداقل 3 آتمسفر فشار برای هر یک از سر نازل ها.
• انبارها، واحدهای صنعتی، تولیدی ضروری می‌باشد مجهز به استخر آب با ظرفیت متناسب با محل و چاه و سیستم پمپاژ با رله اتوماتیک باشند و در نظر گرفتن ژنراتور برق اضطراری جهت مواقع ضروری و قطع برق (زیر نظر متخصص حریق نشانی) هیدرانت حریق نشانی (شیر ایستاده حریق نشانی) برای مجتمع‌های مسکونی، تجاری، صنعتی و اداری زیر نظر متخصص حریق نشانی مشخص و معلوم می‌شود.
• سیستم آب افشان اتوماتیک و دستی (سیستم اسپرینکلر) زیر نظر کارشناسان آتش نشانی معلوم می‌شود.

دستورالعمل مرتبط با خاموش کننده دستی و چرخ دار حریق

• نصب خاموش کننده 6 کیلویی دی اکسید کربن (CO2) مجاور تابلو اصلی برق ضروری می‌باشد.
• نصب خاموش کننده پودر و گاز درجه‌دار جنب در موتور خانه و انباری‌ها و درون هر واحد تجاری ضروری می‌باشد.
• سیستم اطفاء حریق اتوماتیک زیر نظر کارشناسان حریق معلوم شود.
• تعداد و نوع خاموش کننده های دستی و چرخ دار بوسیله کارشناسان حریق در مرحله پایان عمل مشخص شود.

دستورالعمل مرتبط با سیستم اعلام حریق

• هر یک از ساختمان‌ها که نیاز به روش دسترسی اضطراری یا پله اضطراری داشته باشند، ساختمان‌های صنعتی، انبارها، عمومی، اداری سینما و تالارهای اجتماعات، مراقبتی، درمانی، اقامتی عمومی، مجتمع‌های تجاری و اماکن پر خطر.

• پیش از اجراء ضروری می‌باشد طرح سیستم اعلام حریق به تأیید سازمان آتش نشانی برسد.
• نصب تابلو هشدار در قسمت ورودی اصلی ساختمان در معرض دید با مشخصات زیر:

1. ابعاد 30×40 سانت زمینه آبی و نوار شبرنگ سبز به عرض یک سانت در پیرامون تابلو
2. نوشته متن به رنگ سفید.
3. متن تابلو: به محض شنیدن آژیر عمومی اعلام حریق در اسرع وقت بامحافظت خونسردی محل واحد خود را ترک نموده و از مسیر دستگاه پله از ساختمان بیرون گردید.