| حادثه | آیا تماس با آتش‌نشانی لازم است؟ | اقدامات پیشنهادی اولیه (قبل از رسیدن نیروها) | سازمان‌های دیگر برای تماس / هماهنگی | اولویت |
|---|---|---|---|---|
| آتشسوزی در منزل/اداری/تجاری | بله — فوری (125) | اگر امکان دارد افراد را خارج کنید، برق/گاز را قطع کنید، از خاموش‌کننده دستی استفاده کنید اگر ایمن است. | در صورت مصدومیت: اورژانس 115 | بسیار فوری |
| آتشسوزی جنگل یا فضای سبز | بله — فوری | دور بودن از آتش، هشدار به دیگران، اعلام محل دقیق (نقاط مرجع) | در صورت نیاز: اداره منابع طبیعی محلی | بسیار فوری |
| تصادف رانندگی با افراد محبوس در خودرو | بله — اگر گیرکردگی یا خطر حریق وجود دارد | اگر ایمن است از نزدیک شدن به خودروهای دارای خطر آتش بپرهیزید، محل را امن کنید و کمک پزشکی بخواهید. | اورژانس 115، پلیس راه | فوری |
| نشت سوخت (بنزین/گازوییل) یا احتمال آتش‌گیری | بله | محل را تخلیه کرده، هرگونه جرقه یا آتش را دور کنید، تهویه در صورت فضای بسته | در مورد گاز طبیعی: خدمات حوادث گاز 194 | فوری |
| نشتی گاز شهری | هم آتش‌نشانی و هم اداره گاز | کلا خاموش کردن هرگونه شعله/جرقه، تخلیه افراد، باز نگه داشتن پنجره‌ها | شرکت گاز (194) — هماهنگی لازم | بسیار فوری |
| آسانسور خراب و افراد گیر کرده | بله | آرام نگه داشتن گیرکردگان، جلوگیری از تلاش‌های خطرناک برای خروج | تعمیرات ساختمان / مدیر ساختمان | فوری |
| گیر افتادن در چاه/گودال/محل مرتفع | بله | از تکان دادن خاک یا حرکت خطرناک خودداری کنید، محل را علامت‌گذاری کنید | در مواقع خاص: سازمان میراث یا نهادهای محلی مربوط | فوری |
| حضور حیوان خطرناک (مار، کندوی زنبور داخل خانه، سگ تهاجمی) | بله (در صورت خطر برای مردم) | فاصله گرفتن، درها/پنجره‌ها را ببندید، کودکان را دور نگه دارید | در موارد خاص: سازمان محیط‌زیست یا خدمات کنترل حیوانات شهرداری | متغیر — معمولاً فوری |
| کودک یا سالمند محبوس در خودرو یا خانه | بله | در صورت گرما یا وضعیت تنفسی خطرناک فوراً تماس بگیرید، در صورت امکان محل را خنک کنید | در صورت نیاز: اورژانس 115 | فوری |
| فرد در شرف اقدام به خودکشی از ارتفاع | بله — فوریت حیاتی | تماس فوری با آتش‌نشانی جهت نجات و اورژانس جهت حمایت پزشکی/روانشناختی | اورژانس 115، پلیس | بسیار فوری |
| حلقه یا انگشتر گیر کرده روی انگشت | معمولاً بله (در صورت متورم یا قطع گردش خون) | اگر درد یا اختلال گردش خون است سریع تماس؛ از تلاش بی‌تجربه خودداری شود | در صورت جراحت: اورژانس 115 | متوسط تا فوری |
| ترکیدگی لوله آب یا فاضلاب (بدون خطر آتش) | خیر — مربوط به آب و فاضلاب (122) | قطع آب عمومی اگر امکان دارد، محل را علامت‌گذاری کنید | شرکت آب و فاضلاب 122 | کم فوری |
| حادثه شیمیایی / انفجار / مواد سمی | بله — فوری و حساس | کنار رفتن از منطقه، جلوگیری از تماس با ماده، اعلام دقیق نوع ماده در صورت اطلاع | در صورت وجود: مراکز کنترل پسماند/پلیس/اورژانس | بسیار فوری |
| سقوط اجسام یا احتمال سقوط از ارتفاع در حال وقوع | بله | محدودسازی محل، دور نگه داشتن افراد، تماس فوری | در پروژه‌های ساختمانی: ناظر ساختمان/پلیس | فوری |
| آتشسوزی کوچک مثل سطل زباله | بله (در صورت گسترش یا عدم توانایی خاموش‌سازی) | اگر اطفا امن است از خاموش‌کننده استفاده کنید؛ در غیر این صورت تماس دهید | معمولاً نیاز نیست، مگر گسترش یابد | متغیر |
سازمان آتش‌نشانی در کشور ما یک سازمان بسیار مهم و حیاتی است که وظیفه حفاظت از اموال و جان مردم را بر عهده دارد. علاوه بر مقابله با حریق، آتش نشانان در مواقعی که افراد به دام افتاده‌اند یا در تصادفات رانندگی و سایر حوادث اضطراری به کمک احتیاج دارند، به کمک مردم میرسند.
آنها همچنین در مقابله با حوادث شیمیایی، انفجارها و حتی سیلاب‌ها نیز نقش دارند. برای این کار، آتش‌نشانان باید آماده و مجهز باشند و همواره آموزش‌های لازم را دریافت کنند تا بتوانند به بهترین شکل ممکن به مواجهه با موقعیت‌های خاص بپردازند.
عناوین اصلی این مطلب
در چه مواردی باید با آتش نشانی تماس بگیریم؟
در ادامه برای آشنایی بیشتر با وظایف آتش نشانی و اینکه بدانید در چه مواردی میتوان از سازمان آتش نشانی کمک گرفت، به نمونه حوادثی که باید در هنگام وقوع آنها با آتش نشانی تماس بگیرید اشاره میکنیم.
وقوع آتشسوزی در یک مکان
اگر در هر مکان و شرایطی با آتش سوزی مواجه شدید، خیلی سریع با شماره سازمان آتش نشانی یعنی 125 تماس بگیرید و مورد را اطلاع دهید. کنترل و اطفای حریق اصلی ترین وظیفه نیروهای آتش نشانی است و تفاوتی ندارد که مربوط به منزل شخصی، آپارتمان و هتل، مغازه، کارگاه، کارخانه، اداره و مدرسه، پاساژ و ساختمان تجاری، فضای سبز و جنگل یا حتی یک سطل زباله باشد.
در هرصورت نیروهای مستقر در ایستگاه آتش نشانی در سریع‌ترین زمان ممکن خود را به محل رسانده و اقدامات لازم را انجام می‌دهند. وظایف آتش نشانی در این مورد شامل خاموش‌سازی هرچه سریع‌تر آتش، نجات مصدومین یا افراد در معرض خطر و جلوگیری از گسترش شعله‌های آتش است.
وقوع برخی از تصادفات
گاهی در زمان بروز حوادث رانندگی هم نیاز است آتش نشانی را در جریان حادثه قرار دهید. مثال آن، زمانی است که شخص یا اشخاصی در خودروی تصادفی گیر کرده‌اند. با مطلع کردن آتش نشانی، نیروهای این سازمان وارد عمل شده و افراد را از محل حبس شده نجات می‌دهند.
از طرفی گاهی تصادفات حوالی فضای سبز و پارک‌ها منجر به نشت کردن سوخت (بنزین یا گاز) می‌شود و خطر آتشسوزی را بسیار بالا می‌برد. در چنین مواردی هم نیروهای آتش نشانی دست بکار شده و خطر را رفع می‌کنند.
نجات افراد گیرکرده در آسانسور
اگر آسانسور خراب شود یا به دلیل بروز مشکلات فنی بین طبقات گیر کند، باید آتش نشانی را خبر کنیم تا اقدام به نجات فرد حبس شده نمایند.
روبرو شدن با حیوانات خطرناک
روبروشدن با حیواناتی مثل مار، سگ یا حتی پیدا کردن لانه زنبور در خانه هم می‌تواند برای بسیاری از افراد چالش جدی باشد. در چنین شرایطی نیروهای آتش نشانی قادرند بدون آسیب زدن به حیوانات، آنها را به دام انداخته و در مکانی امن آزاد کنند. این مورد هم از جمله وظایف آتش نشانی محسوب می‌شود.
گیر افتادن در محل گود یا مرتفع مثل چاه و کوهستان
مورد دیگری که در صورت مواجهه با آن می‌توانید با شماره 125 تماس بگیرید، گیرکردن افراد در چاه، کوهستان یا موارد مشابه است. اگر کسی درون چاه افتاده، یا در حال کندن چاه بوده و خاک دیواره‌های چاه روی سرش فروریخته، در سریع‌ترین زمان ممکن آتش نشانی را مطلع کنید تا تیم نجات وارد عمل شود.
محبوس شدن کودک یا سالمند در یک مکان
بعضی اوقات شرایطی پیش می‌آید که فردی خردسال یا مسن، در خانه یا در خودرو گیر می‌کند و سایرین کلید یا سوئیچ برای باز کردن درب آن مکان ندارند. در چنین مواقعی، یکی از وظایف آتش نشانی این است که به محل اعزام شده و در را برایشان باز خواهند کرد.
نجات سوژه خودکشی از ارتفاع
اگر فردی می‌خواهد با پریدن از ارتفاع زیاد خودکشی کند، میتوان از آتش نشانی برای نجات او کمک گرفت. یک نیروی آتش نشانی هم سعی می‌کند از طریق صحبت با فرد او را از خودکشی منصرف کند، و هم با قرار دادن تشک نجات در جای مناسب، در صورت اقدام فرد او را از آسیب جدی نجات دهد.
گیرکردن انگشتر در انگشت
اگر انگشتر یا حلقه در انگشتانتان گیر کرد و نتوانستید آن را خارج کنید، آتش نشانان با روش‌های خاصی قادر به خارج کردن آن یا نهایتا برش حلقه هستند.
حوادثی که جزء محدوده وظایف آتش نشانی نیست
بعضی حادثه‌ها یا اتفاقات وجود دارند که جزء مسئولیت‌های نیروهای آتش نشانی نیست و شما باید یک مرجع دیگر را مطلع سازید. یا در برخی مواقع، می‌بایست در کنار آتش نشانی به یک سازمان دیگر هم اطلاع دهید تا هردو وارد عمل شوند. اگر با مشکلی مانند ترکیدگی لوله‌های آب و فاضلاب روبرو شده‌اید، به جای سازمان آتش نشانی باید با شرکت آب و فاضلاب شهری به شماره 122 تماس بگیرید.
این مرجع بطور شبانه روزی گزارش‌های مردمی را دریافت کرده و آماده‌ی رسیدگی به حوادث مربوط است. ترکیدگی لوله‌ها در حیطه وظایف آتش نشان‌ها نیست. در صورتی که با نشتی گاز مواجه شده‌اید، برای جلوگیری از وقوع حادثه جدی، در کنار مطلع کردن آتش نشانی، با اداره گاز هم تماس بگیرید. شماره 194 متعلق به خدمات حوادث گاز است که در چنین مواقعی به کار می‌آید. از وظایف آتش نشانی است که در این شرایط برخی اقدام‌های پیشگیرانه را انجام دهد، اما شرکت گاز هم باید برای رفع مشکل وارد عمل شود.
در مواقع بروز مصدومیت برای اشخاص، باید با سازمان اورژانس و فوریت‌های پزشکی به شماره 115 تماس بگیرید و نیروهای آتش نشانی نمی‌توانند به درمان مصدومان بپردازند.
وظایف سازمان آتش نشانی
حیطه فعالیت آتش نشان‌ها در ایستگاه‌های آتش نشانی، به وظیفه شناخته شده‌ی آنها یعنی مهار و اطفای حریق، محدود نمی‌شود. بلکه سازمان‌های آتش نشانی در مقابله با انواع مختلفی از حوادث دیگر هم تخصص داشته و می‌توانند مشکلات و گرفتاری‌های ناشی از سوانح متعدد را مدیریت و برطرف کنند. در این جا لیستی از مهم‌ترین خدمات سازمان آتش نشانی که در شهرهای مختلف کشور بطور 24 ساعته ارائه می‌شوند، آماده کرده‌ایم.
- مقابله، مهار و خاموش کردن هرنوع آتش سوزی در هر مکان، اعم از ساختمان‌های مسکونی و تجاری، جنگل‌ها، هتل‌ها و…
- یکی دیگر از وظایف آتش نشانی، نجات افرادی است که در زیر آوار، داخل اتومبیل‌های تصادفی، درون آسانسور یا مکان‌های مشابه گیر کرده‌اند.
- همچنین آتش نشانی برای نجات اشخاصی که درون چاه، کانال آب، رودخانه، استخر، سد و… افتاده‌اند، وارد عمل می‌شود.
- حیطه فعالیت دیگر نیروهای این سازمان، مقابله با حیوانات وحشی و موذی است که ممکن است وارد خانه یا ساختمان‌ها شوند.
- آتش نشان‌ها می‌توانند از سقوط اجسام یا افراد از ارتفاع یا سقوط درخت‌ها جلوگیری کرده، حوادث این چنینی را مدیریت کرده و در نتیجه جلوی خطر و آسیب احتمالی به افراد را بگیرند.
- از جمله مثال‌های وظایف آتش نشانی نجات دادن مصدومان حوادثی در حین کار با ابزارهای کارخانجات، چرخ گوشت، دستگاه برش، تسمه نقاله و حلقه‌های فلزی.
- همچنین در هر حادثه یا اتفاق دیگری که باعث تهدید جان و مال افراد شود، نیروهای آتش نشانی آموزش دیده وارد عمل شده و با تخصص خود اشخاص را نجات می‌دهند.
- یکی دیگر از وظایف کمتر شناخته شده‌ی سازمان آتش نشانی، نظارت و تعیین صلاحیت ساختمان‌ها در رابطه با ایمنی در برابر آتشسوزی است. به این صورت که ساختمان‌ها به ویژه انواع مرتفع آنها، در طول فرایند ساخت باید یک سری معیارها داشته باشند تا هرگونه حریق احتمالی، کمترین خسارت جانی و مالی ممکن را داشته باشد. از وظایف آتش نشانی است که در مورد این مسائل، مشاوره و تاییدیه لازم را انجام دهد. برای مثال، استفاده از پوشش ضد حریق و پله‌های اضطراری، از معیارهای مهمی هستند که باعث می‌شوند آتشسوزی سریع‌تر و با خسارت‌های کمتر اطفا شده و نجات مصدومان آسان‌تر شود.
- آتش نشان‌ها در زمینه بررسی و تعیین صلاحیت شرکت‌هایی که ابزار مهار و خاموش کردن آتش یا اعلام آتشسوزی را فراهم می‌کنند، هم فعالیت دارند. آنها کلیه وسایل را هر روز از نظر صحت و سلامت چک کرده یا تجهیزات مناسب را ارزیابی و تایید می‌کنند. از طرف دیگر به شناسایی دلایل بروز آتشسوزی و تصویب آئین نامه‌ها و ضوابط مربوط به حریق و ایمنی در برابر آن می‌پردازند.
ساعت کاری آتش نشانی
ساعات کاری آتش نشان به صورت ۲۴ ساعت کار و ۴۸ ساعت استراحت است. این ساعات کاری برای آتش نشانان بسیار مهم است؛ زیرا آنها همیشه باید آماده به خدمت باشند.
آتش نشانان در هر لحظه ممکن است با حوادث و فوران آتش روبرو شوند و باید به سرعت و با تمرکز کار کنند. بنابراین، این ساعات استراحت و استعداد برای کار در شرایط سخت و موقعیت‌های مختلف بسیار مهم است. آتش نشانان باید آماده باشند تا در هر شرایطی که به آنها احتیاج باشد، بتوانند بهترین خدمات را ارائه دهند.
راننده آتش نشان چه وظایفی دارد؟
رانندگی آتش نشانی یک حرفه بسیار مهم و مسئولیت‌پذیر است. رانندگان آتش نشانی باید از آمادگی فنی و سلامت خودروهای آتش نشانی اطمینان حاصل کنند و آنها را به محل حادثه یا حریق هدایت کنند. آنها باید وسایل و تجهیزات موتوری مانند تلمبه‌ها، کفسازها، پودرپاش‌ها و سایر ابزارها را به کار ببندند و همچنین در صورت وجود هر گونه نواقص جزئی را فورا رفع کنند.
همچنین نظم و نظافت کامل وسایل و تجهیزات و خودروهای تحویلی را نیز تضمین کنند. علاوه بر این، عملیات امداد برای انجام امور آتش نشانی، همکاری و هماهنگی با تیم‌های دیگر نیز بسیار حائز اهمیت است. آتش نشانان باید با پلیس، اورژانس، واحد‌های پزشکی و سایر تیم‌های امداد و نجات هماهنگی داشته باشند تا عملیات نجات و امداد به بهترین شکل انجام شود. همچنین ارتباط موثر و دقیق با مردم و مسئولان محلی نیز برای اطلاع‌رسانی و هدایت افراد در محل حادثه بسیار حائز اهمیت است.
در نهایت، رانندگان آتش نشانی باید آموزش‌ها و دوره‌های آموزشی مرتبط با رانندگی اضطراری و مهارت‌های اولیه پزشکی را نیز گذرانده و همواره به روز باشند تا بتوانند در مواقع اضطراری و حوادث طبیعی بهترین خدمات را ارائه دهند.
به طور کلی، رانندگی آتش نشانی نیازمند مهارت، دقت، هماهنگی و تسلط بر شرایط اضطراری است که تنها با آموزش و تمرین مداوم قابل دستیابی است.
شرایط شغل آتش نشان
برای شغل آتش نشانی، شرایط ویژه‌ای وجود دارد. افراد باید حداقل 18 سال سن داشته باشند و حداکثر سن 25 سال باشد. همچنین، افراد باید قد حداقل 170 سانتی‌متر داشته و بدنی سالم و قوی داشته باشند.
علاوه به این، داشتن دانش و آگاهی کافی در زمینه‌های مختلف نیز از شرایط لازم برای ورود به این حرفه است. این شرایط به دلیل ماهیت دشوار و خطرناک شغل آتش نشانی و اهمیت حفظ امنیت و سلامتی عمومی است. افرادی که تمایل به پیوستن به این حرفه دارند، باید این شرایط را مدنظر قرار دهند.
جمع بندی
آتش نشانی یک حرفه بسیار مهم و اساسی است که جامعه را از خطرات آتش سوزی و حوادث مرتبط به خود محافظت می کند. وظایف اتش نشانی شامل اطلاع رسانی و آموزش عمومی درباره پیشگیری از حریق، امدادرسانی و نجات در صورت وقوع حریق، ایجاد و نگهداری تجهیزات ایمنی و مواد اطفاء حریق، ارزیابی و مدیریت خطرات حریق و آمادگی برای واکنش به حوادث اضطراری مرتبط با حریق می باشد.
سوالات متداول
- در چه مواقعی باید با آتش‌نشانی تماس بگیریم؟
در هر نوع آتشسوزی (خانه، مغازه، کارگاه، خودرو، فضای سبز و…)، گیر کردن افراد در آسانسور یا چاه، حوادث رانندگی با محبوس شدن سرنشینان، وجود حیوانات خطرناک یا گیر کردن افراد در ارتفاع یا زیر آوار، باید با شماره ۱۲۵ تماس بگیرید.
- آیا آتش‌نشانی در تصادفات رانندگی هم دخالت می‌کند؟
بله، در تصادفاتی که فرد یا افراد در داخل خودرو محبوس شده باشند یا خطر آتشسوزی ناشی از نشت سوخت وجود داشته باشد، آتش‌نشانان برای نجات مصدومان و ایمن‌سازی محل حادثه وارد عمل می‌شوند.
- در صورت گیر کردن آسانسور باید با چه شماره‌ای تماس بگیریم؟
در صورت گیر کردن آسانسور، با شماره ۱۲۵ (آتش‌نشانی) تماس بگیرید تا نیروهای امدادگر برای آزادسازی افراد اعزام شوند.
- آیا آتش‌نشانی برای گرفتن حیوانات خانگی هم اقدام می‌کند؟
اگر حیوانی خطرناک مانند مار، سگ وحشی یا زنبور در محل زندگی شما ظاهر شود، آتش‌نشانی می‌تواند برای به دام انداختن و انتقال ایمن آن اقدام کند.
- آیا برای نشت گاز باید با آتش‌نشانی تماس گرفت؟
بله، اما علاوه بر تماس با آتش‌نشانی (۱۲۵) باید به اداره گاز (شماره ۱۹۴) نیز اطلاع دهید تا علت نشت و مشکل فنی را برطرف کنند.
- در چه حوادثی نباید با آتش‌نشانی تماس گرفت؟
در مواردی مانند ترکیدگی لوله آب یا فاضلاب، قطع برق، یا مشکلات فنی داخل منزل که خطر جانی فوری ندارند، باید با ارگان‌های مربوطه (مانند شرکت آب و فاضلاب ۱۲۲ یا برق منطقه‌ای ۱۲۱) تماس بگیرید.
