آتش سوزی، همواره یکی از واقعیت های تلخ و ترسناک در تاریخ بشر بوده است. در طول تاریخ، حوادث آتش سوزی بسیاری رخ داده است که در برخی موارد باعث از دست دادن جان انسان ها و خسارت های بسیاری در بناها و مناطق شده است. خطر آتش سوزی از وقتی که انسان به جای سنگ از چوب در ساخت و ساز‌ها استفاده کرد؛ وجود داشته و تقریباً هر شهر بزرگی در دنیا حداقل یکبار کاملا در حریق سوخته است. بعضی از شهرها حتی بیشتر از یکبار درگیر آتش سوزی شده اند.

مثلا شهر قسطنطنیه، استانبول امروزی، در بین سال‌های ۴۰۶ تا ۱۲۰۴ میلادی حداقل ۵ بار درگیر حریق شده و هر بار نیز ساکنان آن با تلاشی وصف ناشدنی مجدد شهر را از نو ساخته و وضعیت را برای آتش سوزی بعدی فراهم کردند.

گاهی این حریق منشأ انسانی داشته و در نتیجه مبارزه‌ ها به وجود می‌ آمد. با این وجود اکثر وقت‌ ها این رویدادها طبیعی بوده و شیوه‌ های ساخت نامناسب، استفاده وسیع از مصالح ساختمانی قابل اشتعال، عدم استفاده پوشش ضد حریق و ناتوانی مطلق در مهار شعله‌ های آتش نیز مزید بر علت بودند.

اکثر این حریق‌ها با دقت به ابعاد وسیع آن‌ها و نقش آن‌ها در تحولات تاریخی همچنان در ذهن بشریت باقی مانده اند. برخی از این آتش سوزی ها، مانند آتش سوزی شیکاگو در سال 1871، آتش سوزی لندن در سال 1666 و آتش سوزی تایتانیک در سال 1912، به عنوان یکی از بدترین واقعیت های تاریخ شناخته شده اند.

این حوادث آتش سوزی، نه تنها باعث از دست دادن زندگی انسان ها شده اند، بلکه خسارت های بسیاری به اموال و مناطق شهری وارد کرده اند و تاثیرات بلند مدتی را بر جوامع داشته اند. این آتش سوزی ها به عنوان درس های بزرگی برای ایمنی و پیشگیری در مقابل حوادث آتش سوزی در تاریخ بشر محسوب میشوند.

در‌ ادامه به معرفی 10 فاجعه بزرگ آتش سوزی دنیا که مهیب‌ ترین، خانمان سوز‌ترین و مهم‌ ترین‌ها هستند و منشأ آنان مبارزه نبوده اشاره میکنیم.

1- آتش سوزی توکیو

حریق توکیو در سال ۱۹۲۳ یکی از بزرگترین و تخریب‌ کننده ‌ترین حوادث تاریخی بود که به جان هزاران نفر افتاد. حریق شدید توکیوی ژاپن در پی زمین لرزه‌ ای پهناور به وقوع پیوست. زمین‌ لرزه‌ای با شدت ۷.۹ ریشتر موازی با حریق بزرگی که در شهر توکیو رخ داد، باعث تخریب تعداد زیادی از ساختمان‌ ها و ساز ه‌ های شهر شد، جان ۱۴۲ هزار نفر را گرفت و حدود ۳۸ هزار نفر مفقود شدند.

همین داده‌ های عددی، آن رابه عنوان یکی از وسیع‌ ترین حریق‌ های تاریخ تصویب کرد. آتش‌ سوزی به همراه وقوع زمین لرزه، خسارت‌ها را تشدید میکرد و به جهت وزش گردباد در سواحل توکیو، آتش سوزی به سرعت در ناحیه گسترش یافت . این حادثه باعث شد که برخی از مناطق توکیو به سرعت تبدیل به خاکستر شوند .

حریق توکیو به عنوان یکی از بزرگ‌ ترین حریق‌ ها و زلزله‌ های تاریخ در ژاپن شناخته میشود و تأثیرگسترده ای در فرهنگ و زندگی مردم این کشور داشته است. این حادثه باعث ایجاد تغییرات شگرفی در ساختار و طراحی ساختمان‌ ها شد و مقامات محلی و ملی را به ارتقاء استانداردهای ساختمانی و زیرساخت‌ های شهری تشویق کرد.

همچنین، این حادثه باعث تأسیس سازمان‌ ها و ادارات مربوط به آموزش و آمادگی برای حوادث طبیعی شد و بهبود امکانات نجات و امداد را در این منطقه فراهم کرد. از آن زمان تا به امروز، حریق توکیو به عنوان یک درس بزرگ در مدیریت بحران و ایمنی شهری بکار گرفته شده است و زیرساخت‌ های مقاوم در برابر حوادث طبیعی در شهرهای ژاپن توسعه یافته است.

بیشتر بخوانید: آتش از چه زمانی وارد زندگی بشر شد؟

2- آتش سوزی وسیع شیکاگو

حریق وسیع شیکاگو یکی‌از مشهور‌ترین و عظیم ترین آتش‌ سوزی های آمریکا میباشد که طی صد سال قبل در جهان رخ داده است. این آتش در غروب ۸ اکتبر ۱۸۷۱ به وقوع پیوست. فصل تابستان آن سال خشکسالی عجیبی در شیکاگو حکم‌ فرما بود. با دقت به ساختمان‌ های چوبی زیادی که در‌ این ناحیه وجود داشتند، شیکاگو به پیشواز سوختن میرفت.

چوب بودن بسیاری از ساختمان‌ها و شرایط خشک و بادی آن زمان، باعث سرعت بیشتر گسترش آتش شد. این حادثه باعث کشته شدن ۳۰۰ نفر شد و بیش از ۱۰۰،۰۰۰ نفر بی‌خانمان شدند و بیش تر از ۱۷ هزار ساختمان به حجم بیشتراز ۲۰۰۰ acres در ۲۷ ویران شدند.

با وجود اینکه مشخص نیست دقیقاً چه چیزی باعث اندازه بزرگ این حادثه شد، اما افسانه‌ ها و داستان‌ های مختلفی درباره منشأ این حریق وجود دارد. یکی از این افسانه‌  ها این است که حریق به دلیل یک گاو و یک چراغ بوده است که از دست یک زن به نام خانم O Leary افتاده است.

درپی این افسانه اینگونه آمده که گاو این زن، با لگد چراغی را که همراه او بوده پرتاب می نماید و با افتادن لامپ، حریق وسیعی شروع میشود که بزرگ‌ ترین آتش سوزی در آن دوره تاریخ به شمار می‌رود.

این داستان به شدت توسط رسانه‌ ها گسترش یافت و این زن و خانواده‌اش به عنوان مقصر اصلی حادثه معرفی شدند؛ اما بعدها به این نتیجه رسیدند که این داستان تنها یک افسانه بوده و واقعیتی در پشت آن وجود نداشته است. با این حال این حادثه باعث شد تا مقررات ساختمانی و آتش‌ نشانی در شهر شیکاگو و سراسر کشور تغییر کند و اصلاحاتی اساسی در این حوزه انجام شود.

امروزه پیشرفت تکنولوژی هم در پیشگیری از ایجاد آتش سوزی موثر بوده هم باعث تولید امکاناتی جهت مهار خسارات ناشی از این حادثه شده. یکی از راه‌ های به حداقل رساندن خسارات ناشی از آتش سوزی پوشش ضد حریق است. مجموعه ما دارای کارنامه‌ ی درخشانی در زمینه‌ ی اجرای پوشش ضد حریق بوده است. در صورتی که مایل به استفاده در سازه‌ های خود باشید میتوانید از طریق راه‌ های ارتباطی با ما تماس بگیرید.

آیا میدانید پوشش ضد حریق چه استاندارد هایی دارد؟

3- آتش سوزی وسیع لندن

در کنار آتش سوزی شیکاگو، حریق بزرگ و تاریخی لندن قرار دارد که دو‌مین آتش سوزی بزرگ تاریخ به حساب می‌ آید. آتش‌سوزی وحشتناک لندن در سال ۱۶۶۶ میلادی ، یکی از بزرگترین حوادث تاریخ این شهر بود. این حادثه نه تنها به عنوان یک آتش‌ سوزی بلکه به عنوان یک فاجعه انسانی نیز در تاریخ مردمان لندن ثبت شده است.

این آتش سوزی از یک فروشگاه نانوایی و در دوم سپتامبر ۱۶۶۶ شروع شد و به مدت ۷ روز ادامه یافت. آمار تعداد کشته شدگان در این آتش‌ سوزی هرگز مشخص نشد، همیشه اعتقاد بر این بوده‌ است که تعداد کسانی که جانشان را در این آتش‌ سوزی بزرگ از دست دادند؛ زیاد نبوده‌ است چرا که بطور رسمی فقط نام تعداد کمی به‌عنوان قربانیان این فاجعه به ثبت رسیده‌ است؛ ولی طی این حادثه بیش تر از ۱۳ هزار بنا ویران شد.

لندن نیز در آن زمان بیشتر از چوب درست شده بود که تهدیدی برای سوختن شهر به شمار می‌رفت. بعد از مرمت شهر، سازندگان آن برای خودداری از بروز فجایعی شبیه آنچه رخ داده بود، از آجر و سنگ برای ایجاد بنا‌های نو استفاده کردند.

4- آتش سوزی گسترده روم

آتش‌سوزی روم یکی از بزرگ‌ترین حوادث تاریخی در دوران روم باستان بود که تأثیرات عمیقی بر جهان‌ شناسی، فرهنگ و تاریخ جهان گذاشت. این حادثه آتش‌ سوزی در روز ۱۸ یا ۱۹ ژوئیه سال ۶۴ میلادی در شهر روم رخ داد و باعث تخریب بخش‌های گسترده‌ ای از شهر شد.  این آتش‌ سوزی به دلیل باد شدید و ساختار چوبی شهر روم، به سرعت گسترش یافت و بیش از ۷۰ درصد از شهر را به ویرانه تبدیل کرد.

دلایل دقیق واقعه آتش‌ سوزی روم هنوز مورد بحث و جدل است. برخی محققان این حادثه را به عنوان یک حادثه تصادفی میدانند که به دلیل باد شدید و شرایط خشک شهر به وقوع پیوست. اما بعضی از تاریخ‌ نگاران و محققان معتقدند که امپراتور نرو یا گروه‌ هایی که با او مخالفت داشتند ممکن است عامل این حریق بوده باشند.

همچنین برخی از نظریه‌ پردازان معتقدند که مسیحیان نیز ممکن است در این آتش‌ سوزی دخالت داشته باشند، اما هیچ گونه شواهد قطعی برای این ادعاها وجود ندارد. این حادثه تأثیر عمیقی بر جهان‌ شناسی و فرهنگ جهان گذاشت و هنوز هم مورد مطالعه و تحلیل تاریخی قرار دارد.

5- آتش سوزی بزرگ مسکو

ناپلئون بعد از ناکامی ارتش‌ خود در جنگ Borodino، در سال ۱۸۱۲ میلادی به قصد غلبه بر روسیه وارد مسکو شد؛ اما به تعجب او، مردم مسکو در برابر تصرف نیروهای فرانسوی مقاومت کردند و به جای اینکه شهر را تسلیم کنند، با حریق‌ ها و اقدامات خودداری، اقدام به سوزاندن شهر کردند. این حریق‌ ها در ابتدا کوچک بودند، اما به سرعت به یک حریق بزرگ تبدیل شدند که سه چهارم پایتخت روسیه در آن سوخت و حدود ۱۲ هزار نفر کشته شدند.

این فرضیه وجود دارد که روسیه از نیروهای ارتش خود برای مهار حریق استفاده نکرد و به جای آن تصمیم گرفت شهر را به آتش بکشاند تا فرانسوی‌ ها در آن سوزانده شوند. این حادثه باعث تضعیف نیروهای فرانسوی و پایان حمله آن‌ها به روسیه شد.

6- آتش سوزی گسترده کپنهاگن

حریق بزرگ کپنهاگن از نظر تاریخی یکی از بهترین مثال‌ هایی است که نشان دهنده اهمیت اقدامات پیشگیرانه در مقابله با حریق و حفظ امنیت عمومی است. این حادثه نشان دهنده این موضوع است که چگونه یک حریق بزرگ می‌تواند تاثیرات گسترده‌ای بر زندگی افراد و محیط زیست داشته باشد.

بیشتر بخوانید: تاریخچه ی آتش نشانی در دنیا

این حادثه همچنین نشان دهنده این موضوع است که اقدامات پس از وقوع حریق، از جمله امداد رسانی، بازسازی و حمایت از افراد متضرر، اهمیت بسیاری دارند. این آتش سوزی نشان میدهد که چگونه باید در برابر حوادث اضطراری و طبیعی، از جمله حریق، آماده عمل کرد و از طریق اقدامات پیشگیرانه و پساحریقی، خسارات را کاهش داد و امنیت عمومی را تضمین کرد.

حریق بزرگ کپنهاگن در شب ۲۰ اکتبر ۱۷۲۸ شروع شد و تا صبحگاه ۲۳ اکتبر در کپنهاگن دانمارک ادامه داشت. در‌ این آتش سوزی بزرگ حدود ۷۵ درصد شهر ازبین رفت و از آن در تاریخ عالم و دانمارک تحت عنوان بزرگ‌ ترین حریق ذکر شده است. شمار زیادی از مردم مسکو اموال خویش را از دست دادند. ضمن نابودی اموال و آسیب‌ های جسمی وارده به آدم، بخشی از میراث فرهنگی مسکو نیز در حریق سوخت.

7- آتش سوزی پهناور سان فرانسیسکو

حریق سان فرانسیسکو یکی از وقایع تاریخی مهم در تاریخ آمریکا بود که نه تنها به خسارات جسمی و مالی بزرگی منجر شد، بلکه تاثیرات فرهنگی و اجتماعی عمیقی را نیز بر جامعه این شهر و سایر مناطق داشت. حریق سان فرانسیسکو به ز‌لزله‌ ای ربط داشت که در ۱۸ آوریل ۱۹۰۶ این شهر را تکان داد. تاریخ‌ نگاران معتقدند که این زلزله یکی از شدید ترین و بزرگ‌ ترین زمین لرزه‌ های تاریخ ایالات متحده میباشد.

این زلزله به همراه حریقی بزرگ اتفاق افتاد که به سرعت از کنترل آتش نشانان خارج شد. این حریق طی ۳ روز به صورت مداوم ادامه یافت و بیش از ۲۰،۰۰۰ ساختمان را نابود کرد. با وجود تلاش‌های بسیاری از طرف مردم و مقامات محلی، زیان‌های جانی و مالی بسیار بزرگی به جامعه وارد شد.

عدم آمادگی و سازماندهی مناسب سازمان آتش‌ نشانی یکی از عوامل این حادثه بود. ایرادات در ساختار سازمانی و نبود برنامه‌ های مشخص برای مقابله با چنین حوادثی، باعث شد که آتش‌نشانان نتوانند به بهترین شکل ممکن در برابر آتش مقاومت کنند.

همچنین از دیگر عوامل موثر در گسترش حریق، استفاده از دینامیت توسط آتش‌ نشانان برای ایجاد موانع در راه حریق بود که در نهایت منجر به تخریب و آسیب دیدگی بیشتری در برخی مناطق شد و البته درین راستا فرمانده خویش را از دست دادند.

این حادثه نه تنها به عنوان یک تجربه درس‌ آموز برای سازمان‌ های امداد و نجات، بلکه به عنوان یک درس برای برنامه‌ ریزی شهری و ساختار سازمانی در مواجهه با حوادث طبیعی مورد بررسی قرار گرفته است.

بیشتر بخوانید: بررسی کامل گروه‌ بندی آتش سوزی

8- آتش سوزی وسیع نیویورک

این آتش‌ سوزی گسترده در نبرد انقلابی در آمریکا ایالات متحده رخ داد. آتش‌ سوزی در نیویورک یکی از بزرگترین و وحشتناک‌ ترین آتش‌سوزی‌ های تاریخ آمریکا بود. این حادثه در تاریخ ۱۶ سپتامبر ۱۷۷۶ اتفاق افتاد و به عنوان یکی از نقاط عطش‌ آور تاریخی معروف شده است.

در فصل تابستان، افسران ارتش انقلابی به جای جنگیدن در مقابل نیروهای نظامی انگلیسی تمایل به حریق شهر گرفتند. بعد از این که این ایده به وسیله اکثری رد شد، افسران، نیویورک را ترک کردند. با وجود این، کمتر از یک هفته بعد از اشغال شهر به وسیله انگلیسی‌ها، آتشی در شهر نیویورک صورت گرفت که ۴۹۳ منزل را به هلاکت کشاند و خسارت جمعیتی زیادی شد و از نظر اقتصادی و اجتماعی تاثیرات بزرگی داشت.

آتش‌ سوزی نیویورک یکی از عوامل مهمی بود که باعث تغییر جهت جنگ و حتی پایان آن شد. این حادثه نشان داد که انقلابیان آمریکایی برای دفاع از کشور خود و حفظ استقلال، حاضر به انجام هر کاری بودند حتی اگر برای دستیابی به اهداف خود نیاز به انجام اقدامات تروریستی و غیرانسانی داشتند.

به همین دلیل، آتش‌ سوزی نیویورک به عنوان یکی از رویدادهای مهم در تاریخ آمریکا شناخته شده است و تاثیرات آن همچنان در تاریخ و فرهنگ این کشور قابل رؤیت است.

9- آتش سوزی پهناور آمستردام

آمستردام، پایتخت هلند، یکی از شهرهای زیبا و پرجاذبه اروپاست، اما تاریخ آمستردام نیز پر از واقعه‌ های مهم و تاریخی است، از جمله حریق‌ های زیادی که در آن رخ داده است.

طی قرن پانزدهم میلادی، آمستردام درگیر دو حریق شد. او‌لین حریق که در سال ۱۴۲۱ و دو‌مین آتش سوزی نیز در سال ۱۴۵۲ به وقوع پیوست. شعله‌ های حریق به سرعت در سطح شهر که مملو از منزل‌ ها و ساختمان‌ های چوبی بود، گسترش یافت. بعد از آتش سوزی سال ۱۴۵۲ که منجر به هلاکت ۷۵ درصد شهر شد، فقط اجازه استفاده از چوب در نماهای جلویی و پشتی ساختمان‌ ها صادر شد تا دیگر شهر شاهد اینگونه اتفاقات ناگوار نباشد.

این تدابیر نه تنها باعث پیشگیری از حریق‌ های بزرگتر شد، بلکه منجر به ایجاد ساختمان‌ های مقاوم‌ تر و با مواد ساختمانی مناسب‌ تر نیز شد. به همین دلیل، آمستردام امروزه یکی از شهرهای اروپایی با ساختار شهری امن و مقاوم است.

با شغل آتش نشانان و وظایف آنها آشنا شوید

10- آتش سوزی بزرگ بوستون

حریق بوستون را نمیتوان با آتش سوزی‌ های گرانقدر تاریخ که سبب نابودی انسان‌ ها و ساختمان‌ های فراوانی گردیده، مقایسه کرد. ولی این آتش سوزی یکی از پرهزینه‌ ترین حریق‌ های تاریخ ایالات متحده و یکی از بزرگ‌ ترین حریق‌ ها در دنیا است که بالاترین خسارت مالی را به بار آورده. این آتش در سال ۱۸۷۲ در مرکز شهر بوستون گسترش یافت و منجر به هلاکت بخش‌ های مالی، ساختمان‌ های اداری، فروشگاه‌ ها و بیکارشدن صدها نفر و مرگ ۲۰ نفر شد.

این حادثه نشان از اهمیت ایجاد آموزش‌های مناسب در زمینه ایمنی و پیشگیری از حریق دارد تا از وقوع حوادث مشابه جلوگیری شود و خسارات بیشتری جلوگیری شود.

جمع بندی

10 آتش سوزی فاجعه‌ بار تاریخ شامل حوادثی چون آتش سوزی شیکاگو در سال 1871، آتش سوزی لندن در سال 1666 و آتش سوزی سان فرانسیسکو در سال 1906 میشود. هر یک از این آتش‌ سوزی‌ ها منجر به از دست دادن زندگی‌ ها، تخریب ساختمان‌ ها و خسارت‌ های اقتصادی بسیاری شد. به عنوان مثال، آتش سوزی شیکاگو در سال 1871 به دلیل بادهای شدید و ساختمان‌ های چوبی بود که به سرعت گسترش یافت و منجر به تخریب 17 هزار ساختمان و از دست دادن زندگی 300 نفر شد.