انتخاب و استفاده از اگزاست فن‌ها روشی مطمئن برای تهویه فضاهای بسته اعم از محیط‌های مسکونی، فضاهای تجاری، ساختمان‌های صنعتی، مکان‌های اداری و… است. اگزاست فن‌ها در انواع مختلف تولید شده‌اند که بنابر خصوصیات و نوع ساختارشان، بارها امتحانشان را در کاربردهای متنوع پس داده‌اند.

یکی از انواع پرکاربرد اگزاست فن که تا به امروز در محیط‌های صنعتی به شکل گسترده از آن استفاده شده است، فن‌های سانتریفیوژ است. با وجود استفاده زیاد از این مدل فن‌ها، دغدغه‌هایی نیز در موردشان وجود دارد؛ مثل سر و صدای فن حین کارکرد. در این مقاله به راه‌های پیشنهادی برای کاهش صدای اگزاست فن سانتریفیوژ می‌پردازیم تا در حین نصب و اجرای اگزاست فن به آنها دقت کنید و خروجی مناسب تری داشته باشید.

اگزاست فن ساینتریفیوژ چیست؟

فن‌های سانتریفیوژ، دسته‌ای از انواع اگزاست فن هستند که روند کارشان بر اساس کمک گرفتن از نیروی گریز از مرکز است. شیوه طراحی تیغه پروانه در این فن‌ها باعث می‌شود که با چرخش آن، مکش یا دمش هوا اتفاق بیفتد. در واقع اگر طراحی خاص پره‌های پروانه این هواکش‌ها به سمت عقب خم باشد، حرکت چرخنده آن‌ها هوا را به سمت خود کشیده و به این نحو هوای محیط را کشیده و تخلیه می‌کند. اما اگر عکس این موضوع صادق بود و پره‌های پروانه به سمت جلو خم باشند، کار آن فن به شکل هل دادن و دمش هوا خواهد بود.

بنابراین نوع اولی از اگزاست فن‌ها که گفته شد برای تخلیه هوای آلوده داخل یک محیط، و نوع دوم معرفی شده برای وارد کردن هوای تازه به یک فضای سربسته مناسب هستند. از هر دو نوع اگزاست فن سانتریفیوژ در محیط‌های صنعتی و بسیاری از فضاهای سربسته دیگر استفاده می‌شود.

یکی از دغدغه‌های رایج در مورد بسیاری از فن‌های صنعتی، سر و صدای قابل توجهی است که در حین کار از خود تولید می‌کنند. این مساله افراد را به دنبال پیدا کردن راهی برای کاهش صدای اگزاست فن سانتریفیوژ می‌کشاند. این صدا یا به بیان دیگر آلودگی صوتی ایجاد شده، گاهی به قدری زیاد است که برای افراد حاضر در آن محیط، افراد در فضای بیرونی و حتی همسایگان و اطرافیان به طور جدی مزاحمت ایجاد می‌کند.

اگزاست فن‌ها به خصوص انواع سانتریفیوژی آن‌ها، کارایی بسیار خوبی در تهویه منظم و مداوم هوای داخل محیط‌های سربسته و صنعتی دارند. اما زمانی که کار این دستگاه‌ها همراه با سر و صدای زیاد باشد، عملا آسایش افراد حاضر در آن دور و بر را از بین برده و باعث ناراحتی می‌شود.

در چنین شرایطی نه می‌توان سر و صدای آزاردهنده ی اگزاست فن سانتریفیوژ را تحمل کرده و نه می‌توان به خاطر تولید این حجم از صدا، از به‌کارگرفتن اگزاست فن‌ها در محیط صنعتی چشم پوشی نمود. بلکه باید با پیدا کردن راهی موثر و صحیح، به دنبال کاهش صدای اگزاست فن سانتریفیوژ بود.

چرا اگزاست فن سر و صدا ایجاد می‌کند؟

اگزاست فن‌ها و همچنین انواع سانتریفیوژی آن، وقتی روشن هستند و در حین کار، سر و صدای مشخصی ایجاد می‌کنند. همانطور که موتور فن انرژی برق را گرفته و پره‌های پنکه‌ی فن را با سرعت بالایی به حرکت در می‌آورد، سر و صداها شروع می‌شوند.

به دلایل مختلفی این حجم از آلودگی صوتی تولید شده، برای افرادی که در آن محیط هستند یا در اطراف آن ساختمان حضور دارند، آزاردهنده و ناخوشایند است. این صدا می‌تواند انقدر بلند باشد که گوش‌ها را اذیت کند، باعث خستگی و از بین رفتن انرژی افراد شود، موجب عدم تمرکز اشخاص شده یا اجازه استراحت و آرامش را به آن‌ها ندهد. به خصوص اگر مکانی که اگزاست فن برای تهویه آن در نظر گرفته شده، درون بافت شهری بوده و نزدیک مکان‌های پررفت و آمد یا اطراف ساختمان‌های مسکونی و مانند آن باشد، مشکل مهم‌تر و جدی‌تر خواهد بود.

رویارویی با این مشکلات، لزوم کاهش صدای اگزاست فن سانتریفیوژ را مطرح می‌کند. نیازی متداول که بارها توسط کسب و کارهای مختلف مطرح شده و راه حل‌هایی نیز برای آن یافته شده است. اما ابتدا این سوال مطرح می‌شود که اساسا چرا اگزاست فن‌های سانتریفیوژ در حین کار سر و صدا درست می‌کنند؟

فن‌های سانتریفیوژی می‌توانند در دو دسته فن‌های دمنده و مکنده قرار بگیرند. تقریبا می‌توان گفت اگزاست فن‌های مورد استفاده در صنایع، از هر نوعی که باشند، به دلیل چرخش و حرکت بسیار سریع تیغه‌های فن و همچنین کارکرد موتور فن، مقداری سر و صدا را تولید می‌کنند. به مجموعه این دلایل رایج، لرزش ناشی از کار قوی فن را هم اضافه کنید. اجزای فن را در نظر بگیرید که باید با قدرت بالای موتور شروع به کار کنند و پروانه فن با حرکتی بسیار تند حول محور خود بچرخد. بدیهی است این سیستم میزانی صدا نیز در حین کار ایجاد می‌کند.

پیدا کردن روشی مناسب برای کاهش صدای اگزاست فن سانتریفیوژ، لازمه آن است که دلایل تولید این سروصدا را به درستی درک کنیم. یکی از دلایل متداول مهم تولید صدا توسط این فن‌ها، لرزشی است که دارند. در حین کار فن، هم قطعات تشکیل دهنده محصول و هم خود فن دچار لرزش مداوم می‌شوند. این لرزش یا نوسان‌ها باعث ایجاد سر و صدا می‌شوند. هرچقدر فن سانتریفیوژ مورد استفاده اندازه کوچکتری داشته باشد، سروصدای ایجاد شده کمتری هم خواهد داشت.

اگر موتور اگزاست فن مورد نظر از طریق یک اینورتر یا کنترل کننده فرکانس وصل شده باشد، لازم است اطمینان پیدا کنید که سرعت یا فرکانس موتور فن، فرکانس رزونانسی برای فن نباشد. زیاد بودن سرعت می‌تواند سر و صدای بیشتری درست کند و موجب نارضایتی شود.

قبل از معرفی روش‌های کاهش صدای اگزاست فن سانتریفیوژ لازم است به این نکته هم اشاره کنیم که صدای اذیت کننده فن می‌تواند ناشی کار غیر نرمال موتور فن نیز باشد. این هم مربوط به زمانی است که موتور دستگاه تحت بار زیاد باشد. در شرایطی که بار مصرفی آن اگزاست فن بالاتر از ظرفیت موتور آن باشد، سر و صدا یا اصطلاحا نویز ایجاد خواهد شد. بی توجهی به مشکلات فنی مانند آن می‌تواند در آینده باعث سوختن سیم پیچ‌های درون موتور، مشکل یاتاقان‌ها و… شود.

چطور صدای اگزاست فن سانتریفیوژ را کاهش دهیم؟

سوال مهم این است که چطور می‌توان سر و صدای زیاد این فن‌ها را کمتر کرد؟ بسیاری از انواع اگزاست فن‌های سانتریفیوژی که از مدل‌های متنوعی مثل بکوارد/فوروارد کوبل مستقیم یا فولی تسمه هستند، در حین فعالیت صدای قابل توجهی تولید می‌کنند. پیدا کردن راهکارهای کاهش صدای اگزاست فن سانتریفیوژ به شما کمک می‌کند به خوبی از عملکرد این دسته از فن‌ها بهره‌مند شوید و موجب آزار و اذیت افراد و ساختمان‌های مجاور نیز نشوید. اگزاست فن‌های سانتریفیوژ، راندمان یا بازدهی بالایی دارند، اما سر و صدای آن‌ها اغلب آزاردهنده است و صنعتگران را به فکر راه چاره می‌اندازد.

جایگزین کردن با هواکش‌های صنعتی بی صدا

یکی از راه‌های پیش رو استفاده از فن‌های جایگزینی است که حداقل صدای ممکن را در حین کار ایجاد می‌کنند. به این دسته از فن‌ها، هواکش‌های صنعتی بی صدا نیز گفته می‌شود. این هواکش یا فن‌ها، سر و صدای کمتری در حین کار تولید می‌کنند و در مجموع آلودگی صوتی را به کمترین حد می‌رسانند.

استفاده از سایلنت باکس

یک راه دیگر برای کاهش صدای اگزاست فن سانتریفیوژ، استفاده از باکس‌های سایلنت است. این باکس‌ها محفظه‌هایی هستند که روی اگزاست فن قرار گرفته و از آن جا که عایق صوتی هستند، اجازه نمی‌دهند سر و صدای فن سانتریفیوژ در محیط پخش شود. باکس‌های سایلنت قادر هستند سر و صدای یک فن صنعتی را تا 80% یا حتی بیشتر، کاهش دهند.

تنظیم سرعت چرخش فن بسته به محل نصب شده

هرچقدر سرعت چرخش پروانه یک اگزاست فن بیشتر باشد، طبیعتا سر و صدای تولید شده توسط آن هم بیشتر خواهد بود. اگر فضایی که می‌خواهیم فن سانتریفیوژی خود را در آن‌جا برای تهویه هوا نصب کنیم، در محیطی پر رفت و آمد یا حوالی ساختمان‌های مسکونی قرار دارد، برای داشتن آلودگی صوتی کمتر می‌توانیم از فن‌هایی با دور کم که سر و صدای کمتری نیز تولید می‌کنند، استفاده کنیم (مثلا استفاده از 900 دور به جای 1400 و 2800 دور).

اگر ناچار هستیم از اگزاست فن های با ابعاد بزرگتر استفاده کنیم، یک روش خوب برای کاهش صدای اگزاست فن سانتریفیوژ، استفاده از اینورتر است که می‌تواند سرعت چرخش پروانه فن سانتریفیوژ را کاهش دهد تا صدای تولیدی دستگاه کمتر شود.

اگزاست فن‌های سانتریفیوژی فولی تسمه هم با کمتر کردن دور پروانه فن، راه دیگری برای کاهش دادن سر و صدای فن‌ها پیشنهاد می‌دهند. استفاده از صداگیر یا سایلنسر و عایق صوتی فن حلزونی از روش‌های دیگر برای کمتر کردن صدای آزاردهنده یک اگزاست فن هستند.