در روند ساختمان سازی، از مراحل اساسی اجرای سقف بناست که باید با ویژگی‌های اساسی آن ساختمان هم خوانی داشته و نوع آن نیز از قبل تعیین شده باشد. انواع مختلفی از روش‌های اجرای سقف ساختمان‌ها وجود دارد که با توجه به ویژگی‌های ساختمان، امکانات فراهم شده و بودجه در دسترس، باید یکی از آن‌ها را انتخاب کرد. در این مقاله به شما می‌گوییم که مزایای سقف وافل چیست و چرا باید سازه خود را با سقف وافل طراحی کنیم.
عناوین اصلی این مطلب
خصوصیات و نحوه اجرای سقف وافل
سقف وافل نوعی سقف بتنی محسوب می‌شود که هم از نظر ظاهری و هم از نظر فنی و کاربردی، چندین مزیت مهم دارد. سقف‌های دال مشبک وافل مدلی پرکاربرد از سقف‌های بتنی هستند که در کنار انواع دیگر سقف‌های تیرچه بلوک، تیرچه پیش تنیده، دال بتنی و دال مجوف در ساختمان‌سازی به کار برده می‌شوند. در سقف‌های دال وافل، چیزی که از پایین دیده می‌شود، نمایی مشبک با فضای فرو رفته در سقف به شکل مربع یا مستطیل است. این نما شبیه یک نان وافل خوراکی دیده می‌شود و به همین علت هم با نام وافل شناخته شده است. قبل از پرداختن به مزایای سقف وافل، ابتدا به خصوصیات و نحوه اجرای آن اشاره می‌کنیم.
از خصوصیات ویژه این نوع سقف می‌توان به این مورد اشاره کرد که برای فضاهایی با ارتفاع سقف بیشتر (معمولا بیشتر از 12 متر) و فضاهایی با تعداد ستون کمتر (مانند پاساژها، سالن‌های همایش، ورزشگاه‌ها، ایستگاه قطار و مترو و…) مناسب است. این سقف از مقاومت و استحکام مطلوبی برخوردار است که باعث می‌شود یکی از موارد محبوب و پرکاربرد در فعالیت‌های عمرانی و پروژه‌های ساختمانی باشد. بنابراین یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های سقف‌های وافل را می‌توان امکان اجرای آن در دهانه‌های وسیع و بزرگ دانست. این مساله می‌تواند اولین و بارزترین مورد از مزایای سقف وافل باشد که باعث می‌شود بسیاری از مهندسان و طراحان سازه‌های ساختمانی این نوع سقف را انتخاب کنند.
شیوه اجرای سقف وافل
برای ساخت سقف‌های دال مشبک وافل، از قالب‌های مخصوص وافل استفاده می‌شود. شیوه قالب بندی سقف وافل از نوع دال قابلمه‌ای است و قالب‌ها به طوری کنار هم قرار می‌گیرند که یک ظاهر شبکه‌ای و وافل مانند را در سطح زیرین سقف ایجاد کند. به مراحل اجرای این سقف در ادامه اشاره می‌کنیم تا درک بهتر مزیت‌های آن راحت‌تر شود.
- عملیات زیرسازی و قالب بندی: مرحله اول متعلق به نصب جک‌ها و قرار دادن قالب‌های وافل در جای درست خود است. این مرحله مشابه سقف تیرچه بلوک و بدون استفاده از قالب‌های فلزی انجام می‌شود.
- آرماتوربندی سقف: یکی از مزایای سقف وافل در این مرحله مشخص است. از انجا که قالب‌های وافل جایگذاری شده در مرحله قبل محکم هستند، کارگران بدون هیچ مشکلی می‌توانند در طول این مرحله از زیر سقف رد شوند. در نتیجه زمان اجرای سقف مشبک وافل کمتر شده و پروژه سریع‌تر پیش می‌رود.
- بتن ریزی: در این مرحله مخلوط بتن تازه را آماده کرده و در فضایی که با کمک قالب‌ها ایجاد شده، می‌ریزند. در ادامه‌ی این عملیات، می‌توان با ابزارهای مخصوصی ماله‌کشی را برای هموار کردن سطح بالایی آن انجام داد.
- قالب برداری: بعد از عمل آوری و سپس خشک و سفت شدن بتن، نوبت به برداشتن قالب‌ها می‌رسد. از آنجا که قالب‌ها قابلیت چند بار استفاده را دارند، باید این مرحله با دقت انجام شود تا قالب‌های وافل آسیب نبینند.
- نازک کاری: آخرین مرحله متعلق به زیباسازی و نازک کاری سقف است که در آن قسمت زیرین سقف با روش‌هایی مثل نورپردازی و پوشاندن با سقف کاذب، تکمیل می‌شود.
مزایای سقف وافل
سقف‌های وافل که می‌توانند یک طرفه یا دو طرفه باشد، چندین مزیت مهم دارند که باعث شده از جمله سقف‌های رایج در پروژه‌های ساختمانی باشند.
سبک بودن سقف نهایی
در ساخت این سقف از مقدار کمتری بتن تازه استفاده می‌شود که باعث شده سبک‌تر باشد. در واقع بار مرده وارد شده به دیوارها، ستون‌ها و کف در سقف‌های وافل به نسبت کمتر خواهد بود.
استحکام و مقاومت بالا
با وجود داشتن وزن سبک، سقف وافل استحکام بالایی دارد و به همین دلیل از آن برای ساختمان‌هایی با ارتفاع زیاد و دهانه وسیع استفاده می‌شود. بنابراین از این نوع سقف می‌توان در بناهایی که نیاز است کمترین ستون ممکن را داشته باشند، استفاده کرد.
مقرون بصرفه بودن از مزایای سقف وافل
از آن جایی که در ساخت سقف‌های وافل از مقدار کمتری بتن و میلگرد استفاده می‌شود، به طور کلی هزینه‌های لازم برای اجرای آن کمتر است. همچنین برخلاف سقف‌های عرشه فولادی و کرومیت، مصالح فلزی کمتری نیاز دارد و بخاطر همین ارزان‌تر تمام می‌شود.
قالب‌های چند بار مصرف
از قالب‌های وافل نه تنها در اجرای یک پروژه، بلکه در اجرای چندین بار سقف وافل می‌توان استفاده کرد. این یک مزیت مهم دیگر است که مخارج قابل صرف برای اجرای پروژه‌های ساختمانی را بسیار کاهش می‌دهد. چراکه ممکن است در بعضی شرایط بتوان قالب‌های خریداری شده را در پروژه‌های دیگر استفاده کرده یا از ابتدا آن‌ها را کرایه کرد.
مزایای سقف وافل در افزایش ظرفیت باربری
دال مشبک وافل نسبت به سایر انواع دال بتنی، ظرفیت باربری بیشتری دارد. پس می‌تواند دهانه‌های وسیع‌تر با ستون‌های نسبتا کمتر را پوشش دهد.
قابلیت اجرا در دهانه وسیع‌تر
یکی از خصوصیات مثبت کلیدی در سقف‌های دال وافل، امکان به کارگیری آن برای دهانه‌های بلند است. از طرفی در سقف‌های وافل دو طرفه، دهانه‌ها نسبت به مدل‌های یک طرفه بزرگتر نیز می‌شوند. در سقف‌های وافل یک طرفه، بیشترین ابعاد دهانه‌ها می‌تواند در حدود 9-8 متر باشد. در حالی که سقف‌های دو طرفه می‌توانند دهانه‌هایی تا عرض 12 متر را نیز پوشش دهند. این مورد از مهم‌ترین مزایای سقف وافل است که در بعضی شرایط خاص این عدد می‌تواند تا سقف 16-17 متر هم افزایش یابد.
ساده و سریع بودن روند اجرا
ساخت سقف وافل، در فرایند ساده و بدون پیچیدگی و در کمترین زمان ممکن اجرا می‌شود که باعث محبوبیت آن شده است.
قابلیت استفاده از ساختار مشبک در زیباسازی ساختمان
قسمت مشبک و وافل مانند این سقف که در زیر آن مشخص است، می‌تواند تزئین نمای داخلی ساختمان مورد استفاده قرار بگیرد. برای مثال می‌توان از فضاهای شبکه مانند زیر سقف برای نورپردازی استفاده کرد که نمونه آن را در بسیاری از سالن‌ها، هتل‌ها، فرودگاه‌ها و… می‌بینیم.
چرا سازه خود را با سقف وافل طراحی کنیم؟
با توجه به مزایای سقف وافل که در بالا به آن‌ها پرداختیم، می‌توان حدس زد که چرا استفاده از این نوع سقف در ساختمان‌سازی رایج شده است. سقف وافل با این که خود نوعی سقف دال بتنی است، اما می‌توان علاوه‌بر اسکلت‌های بتنی، در سازه‌های فولادی هم از آن استفاده کرد. اجرای این سقف از نظر اقتصادی به نفع پروژه است، سرعت اجرای خوبی دارد و برای ساختمان‌هایی با دهانه‌های بلندتر هم مناسب است.
بنابراین معمولا از سقف وافل در ساخت بناهایی استفاده می‌شود که بخواهیم ستون‌های کمتری نسبت به حالت معمول داشته باشد. هرجا که بنابر نوع کاربری آن ساختمان باید از ستون‌های متعدد پرهیز شده و دهانه‌های بلندتری از سقف داشته باشیم، مزایای سقف وافل باعث می‌شود که آن را انتخاب کنیم. ستون‌های زیاد در یک ساختمان جلوی دید را می‌گیرند و تاثیر منفی از لحاظ زیبایی و معماری در آن فضا دارند. همچنین قیمت تمام شده‌ی ساخت آن بنا را بالاتر می‌برند. در حالی که با وجود سقف وافل این نقاط ضعف را نخواهید داشت و علاوه‌بر آن، ظرفیت باربری هم بالاتر رفته و بار مرده کلی سقف کاهش می‌یابد.
