آتش نشانی‌ها سازمان‌هایی با وظایف چندگانه با محوریت مهار و کنترل آتشسوزی هستند. در کشورهای مختلف دنیا و در اغلب شهرها به خصوص شهرهای بزرگ، سازمان‌های آتش نشانی ساخته شده و نیروهایی برای کار حرفه‌ای در این سازمان‌ها آموزش داده می‌شوند. در این مقاله ضمن آشنایی اجمالی با سازمان آتش نشانی و وظایف این ارگان، با نمونه‌هایی از مجهزترین و بهترین آتش نشانی‌ها در دنیا آشنا می‌شویم.
عناوین اصلی این مطلب
تاریخچه آتش نشانی در دنیا
اولین تجربه‌های بشر در مقابله با آتش در طول تاریخ، احتمالا هم عصر با رویارویی انسان‌ها با آتش بوده است. در آن دوران که خبری از امکانات و اطلاعات ایمنی امروزی نبود، همچنان بشر در تلاش بود یاد بگیرد چطور آتش را کنترل کرده و از گسترش بی حد و مرز آن جلوگیری کند. از طرفی انسان‌ها داوطلبانه یا بطور سازمان یافته، در هنگام بروز حوادث به کمک همدیگر می‌رفتند تا حادثه را سریع‌تر و هدفمندانه‌تر کنترل کنند.
اولین آتش نشان ها در روم باستان
اما اولین بار که یک تشکیلات سازمان یافته و مشخص به عنوان آتش نشانی احداث شد، به نظر متعلق به تاریخ روم است. فردی به نام مارکوس کراسوس پس از دیدن بناهای معروف رومی در آتشسوزی، نبود امکانات و تیم ماهری برای اطفای آتش را به خوبی احساس کرد و تصمیم به احداث تشکیلاتی با این هدف گرفت.
اولین آتش نشانی سازمان یافته شهرداری در جهان در ادینبورگ اسکاتلند تأسیس شد، زمانی که تأسیسات موتور آتش نشانی ادینبورگ در سال 1824 به رهبری جیمز بریدوود تشکیل شدند.
تاریخچه آتش نشانی در ایران
البته قبل از اشاره به مجهزترین و بهترین آتش نشانی‌ها بهتر است به تاریخچه این سازمان‌ها در ایران هم بپردازیم. سابقه اولین ساختمان آتش نشانی در ایران را می‌توان تقریبا به 150 سال پیش نسبت داد. در آن زمان روس‌ها اولین مقر آتش نشانی را در شهر تبریز بنا نهادند که تا امروز نیز برج یانقین تبریز از آن زمان به یادگار مانده است. سپس دومین و سومین سازمان آتش نشانی هم در شهرهای مسجد سلیمان و آبادان تاسیس شد تا از تاسیسات موجود در پالایشگاه های نفتی در برابر خطر آتشسوزی محافظت کند. بعد از آن به تدریج در شهرهای مختلف کشور واحدهای آتش نشانی که به آن اطفائیه گفته می‌شد، ساخته شدند.
وظایف سازمان‌های آتش نشانی
پیش از ذکر بهترین آتش نشانی در دنیا و معیارهایی که برای انتخاب آن‌ها داریم، به وظایف این سازمان‌ها مختصرا اشاره می‌کنیم. با وجود این که شناخته شده‌ترین خدمات آتش نشان‌ها، اطفا و مهار آتشسوزی است، اما تمام فعالیت این تشکیلات مربوط به حریق نیست و محدوده گسترده‌تری را در بر می‌گیرد.
- از اقدامات شناخته شده مراکز آتش نشانی، اطفای آتشسوزی است.
- یکی دیگر از وظایف آن‌ها، نجات افرادی است که در محلی مثل آسانسور، خودروی تصادفی یا در زیر آوار گیر کرده‌اند.
- نجات اشخاصی که در مکان‌هایی مانند چاه، کانال آب، سد، رودخانه و… سقوط کرده‌اند نیز از وظیفه‌های دیگر آتش نشانی است.
- یک اقدام دیگر آتش نشانان مقابله با حیوانات وحشی یا موذی است که ممکن است در یک محل مزاحمتی ایجاد کرده باشند.
- در صورتی که حوادثی در حین کار با وسایل خانگی یا صنعتی مثل چرخ گوشت، دستگاه‌های برش، تسمه نقاله، سیستم‌های کارخانجات و مانند آن رخ دهد، آتش نشانی مسئولیت نجات مصدومان را برعهده دارد.
- مقابله با حادثه یا عارضه ناشی از مواد شیمیایی خطرناک (HAZMAT) نیز از وظایف دیگر آتش‌نشان است.
- از جمله وظیفه‌های دیگر می‌توان پیشگیری از ایجاد حریق در همه تصرفات شهری، تعیین ایمنی و صلاحیت سازه‌ها از لحاظ ایمنی را نام برد.
مجهزترین آتش نشانی ها در جهان
در ادامه چند مورد از پیشرفته‌ترین کشورهای جهان اول با تجهیزات بروز و وسایل نوین در زمینه آتش نشانی را معرفی می‌کنیم. سپس ده مورد از ایستگاه‌های بزرگ و حرفه‌ای آتش نشانی دنیا را نام می‌بریم.
ایستگاه آتش نشانی مجهز در ژاپن
یکی از مجهزترین سازمان‌های آتش نشانی دنیا سازمان آتش نشانی توکیو (TFD) است که در سال 1948 تاسیس شده است. این سازمان بزرگترین آتش نشانی شهری در جهان است که در مجموع 18408 پرسنل دارد. آتش نشانی توکیو می‌تواند یکی از مثال‌های بهترین آتش نشانی جهان باشد. این سازمان آتش نشانی بزرگترین آتش نشانی شهری در جهان است.
یکی از تجهیزات خاص مورد استفاده توسط آتش نشانی ژاپنی در توکیو، بالگردهای ویژه‌ای است که برای کنترل و مهار حریق در ارتفاعات مثلا در ساختمان‌های بلند شهری ساخته شده است. بالگردهای Eurocopter EC225 Super Puma امکان اطفای آتشسوزی به وقوع پیوسته در برج‌ها و ساختمان‌های مرتفع را به راحتی فراهم می‌کنند و می‌توانند از بروز حوادث فجیع و خسارت‌های گسترده جلوگیری کنند.
این هلیکوپترهای ایرباس، دارای تجهیزات آتش‌نشانی شرکت هوا و فضای Simplex هستند که تائیدیه سازمان‌های استاندارد آمریکا و اتحادیه اروپا را دارد. این بالگردهای پیشرفته قادر هستند دست کم 7 نفر آتش نشان را با تجهیزات مناسب و کافی به ارتفاع مورد نظر برسانند. همچنین دارای لوله‌های مخصوص 7.5 متری هستند که می‌تواند با حفظ فاصله هلیکوپتر از محل وقوع حریق، آب یا فوم را با فشار بالا به محل مورد نظر و حتی فاصله بین طبقات و راه پله‌ها برساند.
یک فایده مهم دیگر این بالگردها در آن است که نیروهای آتش نشانی مجبور نیستند برای دسترسی به طبقات مختلف ساختمان، از راه پله یا آسانسورها که خود می‌توانند درگیر آتش و دود غلیظ باشند، عبور کنند. بنابراین سلامت و ایمنی آتش نشانان هم به خطر نمی‌افتد.
آتش نشانی نیویورک، دومین آتش نشانی دنیا
سازمان آتش نشانی شهر نیویورک بزرگترین آتش نشانی شهری در ایالات متحده و دومین آتش نشانی بزرگ جهان پس از آتش نشانی توکیو است. از آنجایی که تقریباً 10951 کارمند آتش نشانی یونیفرم پوش، 4274 کارمند EMS لباس پوشیده و 2096 کارمند غیرنظامی را استخدام کرده است، می‌تواند کاندید بعدی آتش نشانی مجهز و برتر باشد.
اداره آتش نشانی شهر نیویورک (FDNY) بزرگترین سازمان آتش نشانی در ایالات متحده است و به‌طور جهانی به‌عنوان شلوغ‌ترین و ماهرترین آژانس واکنش اضطراری در جهان شناخته می‌شود. بعد از آن، آتش نشانی شیکاگو دومین آتش نشانی بزرگ شهری در ایالات متحده و یکی از بزرگترین آتش نشانی‌ها در آمریکای شمالی است.
تجهیزات پیشرفته و جدید آتش نشانی
تجهیزات نوین متعددی در سال‌های اخیر ساخته شده است که می‌توانند به بهترین نحو در اختیار آتش نشانان باشند تا مهار آتشسوزی هرچه سریع‌تر انجام شود. همچنین خسارت‌های جانی و مالی به لطف وجود آن‌ها به حداقل خواهد رسید. انتظار می‌رود بهترین آتش نشانی با این وسایل بروز تجهیز شده باشد.
امکانات جدید و پیشرفته می‌توانند شامل تجهیزات روباتیک، پهپادهای آتش‌نشان و جت پک‌های ساخته شده برای مقاصد کنترل و اطفای حریق باشند. کشورهای پیشرفته یا ثروتمند دنیا مثل آمریکا (به ویژه آتش نشانی نیویورک) و امارات متحده (سازمان آتش نشانی دبی) این تجهیزات را خریداری کرده‌اند تا سطح عملکرد و ایمنی سازمان‌های آتش‌نشانی خود را ارتقا دهند.
ده ایستگاه برتر آتش نشانی جهان کدامند؟
مطابق یک بررسی می‌توان 10 مورد از ایستگاه‌های برتر آتش نشانی دنیا را به ترتیبی که در زیر گفته می‌شود، معرفی کرد. این ایستگاه‌ها نمونه‌هایی از بهترین آتش نشانی در بین کشورها هستند.
- ایستگاه Cologne Fire Brigade HQ در شهر کلن، آلمان
- ایستگاه آتش نشانی شماره 9 کالج در تگزاس، آمریکا
- ایستگاه آتش نشانی Parque de Bobas در پونس، پورتوریکو
- برج و ایستگاه Kostroma در استان کوستروما، روسیه
- آتش نشانی Margreid در مارگرید، ایتالیا
- ایستگاه 373 Houten در شهر هوتِن، هلند
- ایستگاه آتش نشانی Bergen در بِرگِن، نروژ
- ایستگاه آتش نشانی Ave Fenix، مکزیکو سیتی، مکزیک
- ایستگاه آتش نشانی فرودگاه بین المللی در پونتا کانا، جمهوری دومینیکن
- ایستگاه آتش نشانی مرکزی، سنگاپور