در اجرای پروژه‌های ساختمان سازی، از انواع مختلف سقف می‌توان استفاده کرد. هریک از سقف‌های قابل اجرا برای تکمیل بنا، ویژگی‌های خاص خود را دارد. هر نوع سقفی که تا به امروز بشر از آن برای مسقف کردن سازه‌ها استفاده کرده، مزیت‌ها و معایب متعدد دارد. یکی از انواع سقف رایج در ساخت و ساز، سقف کامپوزیت است. اگر می‌خواهید با خصوصیات سقف‌های کامپوزیت آشنا شوید، خواندن این مقاله را که به معرفی این نوع سقف اختصاص یافته، از دست ندهید.

سقف کامپوزیت چیست؟

سقف مدل کامپوزیت (Composite Slab) که گاهی به آن دال مرکب یا سقف مختلط هم گفته می‌شود، نوعی سقف قابل اجرا در ساختمان سازی است که استفاده از آن بیشتر برای تکمیل سازه‌های فولادی پیشنهاد می‌شود. مدل‌هایی از سقف سازه که در آن ترکیب پروفیل‌های فولادی و بتن مسلح به کار گرفته می‌شود، سقف کامپوزیت نامیده می‌شوند. از این ترکیب برای اجرای سقف و کف ساختمان استفاده می‌شود.

این مدل از سقف‌ها کاربرد زیادی در پروژه‌های عمرانی دارند. از انواع مختلف سقف‌های کامپوزیت در روند ساخت و ساز بناها استفاده می‌شود که هرکدام مشخصات منحصر بفرد خود را دارند. هر مدل از این سقف‌ها از اجزای متفاوت تشکیل شده و نحوه اجرای خاص خود را نیز دارد.

نحوه ساخت سقف‌های کامپوزیت به شکلی است که پروفیل‌ها و بتن ریخته شده در آن‌ها، به شکل یک عضو فشاری بر روی تیرآهن قرار می‌گیرند. پروفیل ها که می‌توانند در شکل‌های مختلفی مانند ورق‌های موج‌دار یا قطعات مشبک روفیکس ساخته شده باشند، در طول بتن ریزی نقش قالب را ایفا می‌کنند. بعد از خشک و سفت شدن بتن، این ترکیب ساختاری یکپارچه را به وجود می‌آورد که جزء فلزی تقویت کننده خارجی آن است.

در سقف کامپوزیت میزان ظرفیت باربری، وابسته به پیوند برشی بین بتن و قطعات فولادی است. استفاده از آج روی قطعات عرشه فولادی به همین منظور صورت می‌گیرد. ضخامت این مدل سقف می‌تواند چیزی در حدود 100 میلی متر در نازک‌ترین آن‌ها باشد که در نمونه‌ سقف‌های ضخیم‌تر، به 320 میلی متر نیز می‌رسد.

اجزای سازنده سقف‌های کامپوزیت

این دسته از سقف‌ها از چندین جزء تشکیل می‌شوند. اگر بخواهیم به طور کلی اجزای اصلی سقف‌های کامپوزیت را نام ببریم، می‌توانیم به این قسمت‌های سازنده اشاره کنیم:

• بتن
• پروفیل فولادی
• آرماتور حرارتی
• تیر فرعی
• برشگیر، گل میخ و فلاشینگ

در اجرای سقف کامپوزیت ممکن است از شمع بندی استفاده شود، یا فرایند بدون شمع بندی اجرا شود. همچنین روال کار بین مدل‌های مختلف این نوع سقف، ممکن است تفاوت‌هایی داشته باشد. اما به طور کلی این اجزا به کار گرفته می‌شوند تا سقف‌های کامپوزیت را درست کنند.

بتن با آرماتور حرارتی که می‌تواند میلگرد، شبکه مش آماده یا الیاف فولادی باشد، آمیخته می‌شود تا بتن مسلح تشکیل دهند. ساختار این سقف به شکلی خواهد بود که پروفیل‌ها در بالای تیر و بتن مسلح روی آن قرار می‌گیرد. آرماتورهای حرارتی به شکل شبکه مانند روی قالب بندی و پروفیل‌ها قرار می‌گیرند و با تقویت و یکپارچه کردن بتن، از ترک خوردن قسمت بتنی سقف در آینده جلوگیری می‌کنند. شبکه میلگردها باید آجدار بوده و با فاصله 30-20 سانتیمتری از هم و در تمام طول سقف پراکنده شوند.

تیرهای فرعی و انواع برشگیرها مثل ناودانی و گل میخ، از دیگر قسمت‌های سازنده یک سقف‌های کامپوزیت هستند. محل قرارگیری تیرهای فرعی در زیر پروفیل هاست و از برشگیرها در امتداد تیر استفاده می‌شود تا تیر و بتن مسلح در سقف بطور یکدست بهم متصل باشند. در واقع برشگیر سطح ارتباط و اتصال بین فولاد و بتن را بالاتر می‌برد. برشگیرهای ناودانی و گل میخ ورق‌های پوششی را به تیرها پیوند می‌دهند و درگیری و ترکیب بهتری بین بتن و فلز ایجاد می‌کنند.

کاربرد سقف کامپوزیت

از سقف‌های کامپوزیت در ساختمان‌های زیادی با نوع کاربری مسکونی، تجاری، صنایع و یا سازه‌های با کاربری ورزشی استفاده می‌شود. استفاده از این نوع سقف به خاطر مزیت‌هایی که دارد، اعم از کاهش هزینه اجرا یا کاهش مصرف مقدار بتن و فولاد در ساخت آن، رواج زیادی دارد. به خصوص ثابت شده که برای تکمیل اسکلت‌های ساختمانی فولادی، انتخاب مناسب و خوبی هستند.

در ساختار این نوع سقف ساختمانی، از بلوک سفالی استفاده نمی‌شود و در قسمت‌هایی بین تیرآهن‌هایی که سقف رویشان سوار شده، فضای خالی وجود دارد. از این قسمت‌ها می‌توان استفاده‌ی مفیدی داشت و تآسیسات ساختمانی مانند لوله‌های آب و کابل‌های برق را از درون آن عبور داد.

یکی از امتیازات این مدل سقف که کاربرد آن را مفیدتر می‌کند، استفاده از سقف کاذب در زیر این فضاهای توخالی است. چراکه بالشتک هوایی موجود در زیر دال سقف کامپوزیت و بالای سقف کاذب، مانند عایقی در برابر عبور صدا رفتار می‌کند. در بین انواع سقف‌های کامپوزیتی، استفاده از سقف عرشه فولادی متداول‌تر است و در بسیاری از شرایط به سایر مدل‌ها ترجیح داده می‌شود. به‌طور کلی این مدل سقف ایمنی خوب، وزن کمتر، سرعت اجرای مطلوب و داشتن بستری برای ردکردن تاسیسات دارد.

معرفی انواع سقف‌های کامپوزیت

سقف‌های کامپوزیت انواع مختلفی دارند. اصلی‌ترین انواع آن، شامل 4 موردی هستند که در ادامه معرفی خواهیم کرد؛ سقف‌های فلزی، کرمیت، عرشه فولادی و روفیکس.

سقف کامپوزیت فلزی

در ساخت سقف فلزی کامپوزیت، ابتدا برشگیر بر روی تیرهای فرعی نصب می‌شود. سپس مرحله قالب‌بندی سقف با کمک تخته کوبی و بی الزام به شمع بندی انجام می‌شود. پروفیل‌های فلزی ناودانی در ادامه روی بال‌های تیر قرار داده می‌شوند تا بستر مناسب برای بتن ریزی را فراهم کنند. اما قبل از بتن ریزی، شبکه مش را بر روی آن می‌گذارند و میلگردها را در سر جای خود محکم می‌کنند تا در هنگام بتن ریختن جابجا نشوند. سپس نوبت به ریختن بتن درون پروفیل‌ها می‌شود. برای اجرای این نوع سقف، بتنی به عمق 8 سانتیمتر مورد نیاز است. وقتی بتن خود را گرفت و خشک و سفت شد، قالب‌ها را از زیر سقف کامپوزیت فلزی برمی‌دارند.

سقف کرومیت

کرومیت مدلی دیگر از سقف‌های کامپوزیت است که برای اجرای کف ساختمان نیز می‌توان از آن استفاده کرد. در اجرای 5 مرحله‌ای سقف کرومیت، مصالحی از قبیل تیرچه کرومیت، ورق فولادی موج‌دار، بتن و آرماتور حرارتی به کار گرفته می‌شوند. ابتدا تیرچه کرومیت که تیرچه‌هایی فولادی با جان باز هستند و با توجه به طول دهانه ساخته شده‌اند، در جای مناسب نصب می‌شوند. سپس قالب بندی انجام می‌شود.

در ادامه میلگردهای حرارتی به صورت شبکه مانند در امتداد عمود بر تیرچه‌ها جایگذاری می‌شوند. بیشترین حد فاصله بین آرماتورها می‌تواند 30 سانتیمتر باشد. میلگردها باید با کمک سیم آرماتوربندی محکم بهم وصل باشند تا حین ریختن بتن جا به جا نشوند. سپس بتن‌ریزی به عمق حداقل 5 سانتیمتر انجام می‌شود.

سقف کامپوزیت عرشه فولادی

از این مدل نیز هم برای ساخت سقف و هم کف استفاده می‌شود. در یک سقف عرشه فولادی، ورقه‌های فلزی موجدار از جنس گالوانیزه استفاده می‌شود و بتن درون آن‌ها ریخته می‌شود. این نوع سقف پرکاربرد و رایج بوده و در موارد زیادی از آن استفاده شده است. اجزای سازنده آن شامل ورق ذوزنقه‌ای، گل میخ، میلگرد، تیر فرعی، بتن و فلاشینگ است.

ساخت این سقف در 6 مرحله انجام می‌شود؛ جایگذاری ورق گالوانیزه موجدار، محکم کردن آن با فلاشینگ در جای خود، متصل کردنش به تیر با استفاده از گل میخ، قراردادن شبکه میلگردها در جای مناسب، متصل کردن شبکه آرماتوربندی شده به گل میخ و در نهایت انجام مرحله بتن ریزی سقف کامپوزیت. سقف‌های عرشه فولادی در برابر آتشسوزی و زمین لرزه، به نسبت مقاوم هستند.

سقف روفیکس

سقف‌های روفیکس (Roofix) با نوعی قالب فلزی مشبک اجرا می‌شوند. برای ساخت چنین سقفی یک سری ورقه‌های فولادی مشبک مورد نیاز است که اندازه آن‌ها حدودا 12 متر در 80 سانتیمتر است. نحوه اجرای آن به شکلی است که ورقه‌های مشبک در محل مناسب جایگذاری شده، سپس آن‌ها را به برشگیرهایی که روی تیر فرعی وجود دارند، جوش می‌دهند. مرحله بعد مربوط به آرماتوربندی سقف است.

جهت فراهم کردن یک فاصله و ارتفاع مناسب بین ورقه با میلگردهای حرارتی، از قطعاتی به نام اسپیسر (Spacer) استفاده می‌شود که به تیرها وصل می‌شوند. در ادامه آرماتوربندی و بعد از آن بتن ریزی سقف کامپوزیت روفیکس انجام خواهد شد. از مزیت‌های قابل توجهی که این نوع سقف برخوردار است، می‌توان به آسان‌تر بودن جابجایی پروفیل‌ها و سطح تراز مطلوب اشاره کرد.