بتن ریزی فرآیندی است که در آن بتن در مکان‌هایی مانند کف سازه، فونداسیون سازه، سقف سازه، زیرسازی و … ریخته میشود. بتن ریزی عمدتا در داخل قالب‌ها انجام میشود، پس از سفت شدن بتن قالب‌ها از آن جدا شده و بتن نگه داشته میشود تا به سختی 100 درصد برسد. گروه آذر ایستا پدرام سازه در جهت افزایش آگاهی علاقه مندان در زمینه ساختمان سازی و بنا این نوشته علمی را گردآوری کرده است. این مجموعه خدمات پایدار سازی گود را نیز انجام میدهد.
عناوین اصلی این مطلب
بتن چگونه به پروژه میرسد؟
عموما بتن مورد استفاده برای پروژه‌های ساختمانی در محل تولید میشود یا از شرکت‌های بتن خریداری میشود. در پروژه‌های ساختمانی کوچک هم مانند بزرگ‌ها معمولا فقط از یک میکسر کوچک برای بتن ریزی استفاده می‌کنند و بتن مورد نیاز را در محل می‌سازند و برای بتن ریزی سایر قسمت‌های ساختمان مانند بتن ریزی فونداسیون، بتن ریزی اسکلت، بتن خریداری می‌کنند. برای سقف، دال و بتن برای دیوار از شرکت‌های تولید کننده بتن و پس از آن بتن خریداری شده را با میکسر به محل اجرا حمل می‌کنند.
بتن ریزی در هوای گرم
هوای گرم مشکلاتی را در ساخت، حمل و نقل، توزیع و جابجایی بتن ایجاد میکند و تأثیر نامطلوبی بر خواص و کاربرد بتن خواهد داشت. هوای گرم از چهار عامل دمای زیاد هوا، رطوبت نسبی کم، سرعت باد و دمای بتن تشکیل میشود که در کیفیت بتن تازه یا ساخت شده موثر بوده و مشکلاتی را در خواص بتن بوجود می‌آورد.
عواملی مثل هوای گرم، وزش باد و رطوبت همراه، روی ساختن، ریختن و عمل آوردن بتن اثر می‌گذارند. هرگاه دمای بتن از ۳۲ درجه سانتی گراد بالاتر باشد هوای گرم محسوب شده و باید جهت اجرای کار تمهیدات خاصی به کار برده شود. برای بتن ریزی در هوای گرم باید دمای محیط، دمای مصالح و بتن، اوضاع جوی، سرعت و جهش وزش باد، رطوبت نسبی محیط و سایر اطلاعات به طور روزانه، ثبت و در کارگاه جمع آوری گردد.
بطور کلی بهتر است حتی الامکان از بتن‌ریزی در شرایط گرم، خودداری گردد. در همچین مواردی بهتر است به جای ساخت بتن و بتن ریزی در اواسط روز، در اوایل صبح و یا شب هنگام، بتن ریزی صورت پذیرد. هوای گرم اثرات نامطلوبی را هم در بتن تازه و هم در بتن سخت شده ایجاد می‌نماید.
اثرات نامطلوب هوای گرم در بتن تازه یا خمیری
آثار نامطلوب هوای گرم در بتن خمیری عبارت است از
- افزایش سرعت افت اسلامپ
- میل به افزودن آب به مخلوط در کارگاه
- افزایش سرعت گیرش بتن
- احتمال افزایش ترک خوردگی پلاستیک
اثرات نامطلوب هوای گرم در بتن سخت
آثار نامطلوب هوای گرم در بتن در حالت سخت عبارت است از
- در نتیجه افزایش مقدار آب در مخلوط بتن، مقاومت بتن کاهش می‌یابد
- امکان ترک خوردن در اثر جمع شدگی (نوع خشک شدن) افزایش می‌یابد
- دوام بتن به دلیل افزایش نسبت آب به سیمان کم میشود
- نفوذپذیری بتن افزایش می‌یابد
- افزایش دمای بتن باعث کاهش مقاومت طولانی مدت بتن میشود
- کاهش پیوند بین بتن و میلگرد وجود دارد
- امکان خوردگی میلگردهای تقویت کننده بتن در شرایط خورندگی (به ویژه در سواحل جنوبی کشور) افزایش می‌یابد
- ظاهر بتن به دلایل مختلف از جمله ایجاد درزهای سرد تغییر رنگ داده و ظاهر آن نامطلوب میشود
عوامل مهم در تسریع خسارت ناشی از هوای گرم
عواملی که باعث تسریع آسیب ناشی از هوای گرم در بتن میشود
- استفاده از سیمان‌های با سخت شدن سریع یا هیدراتاسیون بالا
- استفاده از افزودنی‌های شیمیایی سریع گیر یا افزودنی‌های معدنی که در افزایش سرعت هیدراتاسیون موثر هستند (مانند سیلیس)
- استفاده از نسبت آب به سیمان کم و بتن‌های با مقاومت بالا با گریدهای اولیه سیمان
- ساخت قطعات بتن مسلح نازک پر شده با آرماتور
- استفاده از سیمان یا مواد افزودنی منبسط کننده
بتن ریزی در هوای سرد
برای کارهای بتنی، هوای سرد به شرایطی اطلاق میشود که میانگین دمای روزانه آن به مدت بیش از سه روز متوالی زیر 5 درجه سانتیگراد باشد. اگر بیش از نیمی از روز دمای محیط بالای 10 درجه سانتیگراد باشد، هوا سرد محسوب نمی‌شود. رعایت نکات زیر برای بتن ریزی در هوای سرد ضروری است
در دمای پایین میزان افزایش مقاومت بتن کاهش می‌یابد و در نتیجه بتن تازه باید از اثرات مخرب یخ زدگی محافظت شود. در مواردی که بتن در چند ساعت اول پس از بتن ریزی یا قبل از رسیدن مقاومت نمونه استوانه‌ای بتن به 3.5 مگاپاسکال در معرض یخ زدگی قرار گیرد، ممکن است مقاومت نهایی بتن تا 50 درصد کاهش یابد و بتن دچار شکست شود. مجموعه آذر ایستا پدرام سازه با سالها تجربه در زمینه پایدار سازی گود خدمت رسان شما عزیزان خواهد بود.
اگر بتن در یک لغزش زیر 5 درجه سانتیگراد قرار گیرد، فرآیند هیدراتاسیون کند میشود و روند استحکام بتن عملا متوقف میشود آب خالص در صفر درجه یخ می‌زند اما آب در بتن به دلیل وجود مواد محلول مختلف نقطه انجماد کمتری دارد و زمانی که آب در بتن یخ می‌زند حجم آن حدود 9 درصد افزایش می‌یابد. از آنجایی که انجماد بتن یک فرآیند تدریجی است، مقداری آب در منافذ کینوا باقی می‌ماند که به دلیل افزایش حجم یخ، تحت فشار هیدرولیکی قرار می‌گیرد.
اگر این فشار آزاد نشود باعث ایجاد تنش کششی داخلی و در نتیجه ترک خوردگی و شکست بتن میشود. با افزایش تعداد چرخه‌های انجماد و ذوب، شدت شکست بتن نیز افزایش می‌یابد. بتن در ابتدای عمر خود نه تنها باید در برابر یخ زدگی محافظت شود، بلکه باید بتواند در طول عمر مفید خود در برابر چرخه‌های انجماد و ذوب مقاومت کند. برای جلوگیری از یخ زدگی بتن تازه، دمای بتن در زمان ریختن آن باید در حد مناسب و توصیه شده باشد.
حفاظت پس از بتن ریزی
یک خطر جدی زمانی رخ میدهد که آب در بتن تازه یخ زده شود. در چنین حالتی می‌توان بتن منجمد را با بتنی که گیرش معمولی دارد و فرآیند شکل دهی در حال انجام است و در حین فرآیند ذوب احتمال ریزش وجود دارد اشتباه گرفت. برای جلوگیری از این امر به هیچ وجه دمای بتن در قالب نباید کمتر از 5 درجه سانتیگراد باشد و این دما باید تا زمان سفت شدن بتن حفظ شود.
به طور کلی اگر دمای بتن بالای 5 درجه سانتیگراد به مدت 48 ساعت حفظ شود، مقاومت ذکر شده را کسب میکند. روش‌های مختلف حفاظت از بتن پس از قرار دادن شامل پوشش مناسب یا گرمایش در یک فضای محدود می‌باشد. اعضای بتنی نازک به حفاظت طولانی‌تری نیاز دارند، اما بتن حجیم به ویژه در سنین پایین نیازی به حفاظت ندارد (به شرطی که دمای هیدراتاسیون دمای بتن را جبران کند).
در هوای سرد، باید از تصفیه آب اجتناب کنید و به روش ایزوله (استفاده از پوشش برای جلوگیری از تبخیر آب) تکیه کنید. در طول عملیات حرارتی (کشت) نباید خشک شدن موضعی حاصل شود و گازهای حاصل از احتراق مواد مختلف نباید با بتن جوان و نارس تماس پیدا کند. استفاده از بخار آب در عملیات حرارتی فرصتی برای خیس شدن فراهم میکند.
