عناوین اصلی این مطلب
مراحل اجرای شاتکریت گود
بتن پاشنده یا شاتکریت، یک نوع بتن است که با استفاده از دستگاه شاتکریت و هوای فشرده بر روی سطح مورد نظر پاشیده می‌شود. این نوع بتن باعث استحکام سطوح شده و در ترک‌ها و درزه‌ها نفوذ می‌کند.
تفاوت اصلی بین شاتکریت و بتن معمولی در دانه بندی سنگدانه‌ها است که بر اساس محدودیت‌های ماشین آلات و دستگاه‌ها متفاوت است. همچنین، دو روش شاتکریت خشک و تر نیز وجود دارد. در هر صورت، شاتکریت یک روش مؤثر برای استحکام دهی سطوح است و در صنایع ساختمانی و تونل سازی استفاده می‌شود.
برای اینکه فوندانسیون ساختمان اجرا شود، ابتدا باید گود برداری انجام گیرد. در بسیاری از موارد گود برداری بنا، ما بین دو ساختمان همسایه قرار می‌گیرد و عمق گود برداری نیز متفاوت است. هر قدر که از سطح زمین به سمت عمق زمین بیشتر گود برداری می‌شود، خاک سست‌تر شده و برای سازه‌های اطراف خطرناک‌تر است و ممکن است با بی دقتی در گود برداری، موجب فرو ریختن و تخریب بنای همسایه‌های مجاور شود.
در بسیاری از موارد برای حفظ و محکم کاری ساختمان‌های مجاور، باید از سازه نگهبان استفاده کرد؛ به طوری که سازه‌های نگهبان نقش نگهداری و استحکام سازه‌ی مجاور را دارند، اما سازه نگهبان به تنهایی برای مهار سازه مجاور کافی نیست. دلیل آن هم این است که در زمان زلزله اگر خاک سست باشد، از زیر سازه فرو ریخته و سازه نگهبان نیز به تنهایی قادر نیست وزن ساختمان را تحمل کند؛ در نتیجه ساختمان مجاور تخریب می‌گردد و جان ساکنین ساختمان نیز به خطر می‌افتد؛ بنابراین در کنار سازه نگهبان، از باد بند و شات کریت استفاده می‌شود که در ادامه این مطلب به نحوه اجرای شات کریت خواهیم پرداخت.
اجرای شات کریت گود برداری
برای اجرای شات کریت در گود برداری، به مصالح زیر احتیاج است:
- ماسه مخصوص شاتکریت : ماسه صفر چهار، مخصوص شاتکریت که به صورت خاکی می‌باشد.
- سیمان : نوع سیمان متفاوت است، ولی اغلب از سیمان تیپ دو استفاده می‌شود.
- آب : برای مخلوط کردن ماسه و سیمان، از آب استفاده می‌شود.
- مش شبکه‌ای : با استفاده از میلگرد، مش‌های شبکه‌ای ساخته می‌شود که به صورت مجموعه‌ای، شبکه‌های 10 در 10 سانتی‌متری هستند گه نقش نگه دارنده بتن را بر عهده دارند.
- میخ نگهدارنده مش : میخ‌های مخصوص و بلند که داخل خاک کوبیده می‌شوند و شبکه‌ها را نگه می‌دارند. البته که از میلگرد هم می‌توان استفاده کرد.
- سیم آرماتوربندی : سیم مفتول مخصوص آرماتوربندی که شبکه‌ها را به یکدیگر متصل و همینطور میخ‌های نگهدارنده مش را هم متصل می‌کند.
برای اجرای شاتکریت گود برداری، چه ابزاری موردنیاز است؟
برای اجرای شاتکریت در گود برداری به ابزاری که در زیر مطرح می‌کنیم، احتیاج است:
- فرز یا قیچی میلگرد بر : برای برش میلگرد، به عنوان میخ نگهدارنده از سنگ فرز یا قیچی میلگرد بری باید استفاده کرد.
- چکش : برای کوبیدن میخ‌ها به سطح خاکی از چکش استفاده می‌شود.
- گاز انبر : برای بستن سیم‌های آرماتور، استفاده از گاز انبر الزامی است.
- بیل، تخته، زیر پایی، بشکه و سطل آب : این موارد ابزاری هستند که به عنوان مکمل دستگاه شات کریت در اجرا، مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- دستگاه شاتکریت : این دستگاه‌ها در ایران به تولید رسیده و نحوه عملکرد آن‌ها به گونه‌ی زیر است.
دستگاه‌های شاتکریت از چند جز تشکیل شده‌اند. در ابتدا باید بگوییم که برای استفاده از این دستگاه‌ها باید برق سه فاز داشته باشیم؛ بنابراین این دستگاه دارای 3 موتور الکتریکی می‌باشد که شامل یک موتور سه فاز و دو موتور تک فاز است. در دستگاه‌های شاتکریت، از یک موتور تک فاز برای تولید باد ˓ از موتور تک فاز دیگر برای میکس کردن متریال و از موتور سه فاز برای هدایت متریال شاتکریت به درون شلنگ‌های شات استفاده می‌شود.
بیشتر بخوانید: پوشش ضد حریق چیست؟
نحوه اجرای شات کریت گود برداری
در ابتدا با استفاده از میلگردهای خرد شده، مش‌های شبکه‌ای و سیم آرماتور بندی، باید مش بندی انجام گیرد. به این صورت که دهانه‌های مش بندی را اندازه گیری کرده و بعد با توجه به اندازه مش‌های شبکه، میزان استفاده از این مش‌ها مشخص می‌شود. بعد با استفاده از میخ‌ها، شبکه را به دیوار متصل کرده و سپس با سیم‌های آرماتوربندی آن‌ها را محکم می‌کنیم. بعد از مرحله مش بندی در شات کریت گود برداری، نوبت به مرحله پاشش یا شاتکریت می‌رسد که در ادامه به توضیح آن می‌پردازیم.
اپراتور ملات ساز دستگاه شات کریت، ابتدا با استفاده از میکسر دستگاه آب و سیمان و ماسه مخصوص شات کریت را مخلوط کرده و سپس ملات ساخته شده توسط ماردون هدایت دستگاه شاتکریت، به داخل شلنگ مخوص شات هدایت می‌شود و بعد با فشار باد ترکیب شده و با فشار زیاد به سطح خاکی توسط اپراتور شات، پاشش می‌شود. در ابتدا باید یک پاس حدود 4 سانتی‌متری، روی سطح خاکی شات شده و بعد از خشک شدن پاس دوم نیز شاتکریت می‌شود؛ به طوری که روی مش حدود 2 الی 3 سانتی‌متر پوشش داده شود.
اگر روی مش پوشش داده نشود، باید این عملیات در پاس سوم انجام گرفته و روی مش‌های شبکه‌ای به طور کامل شاتکریت می‌شود و به این ترتیب یک بتن با عیار حدود 400، روی سطح خاکی را می‌پوشاند و امنیت جانی و مالی ساختمان مجاور نیز حفظ می‌شود.
نحوه انجام پایدارسازی گود
پایدارسازی گود به شیوه‌های مختلفی صورت می‌گیرد؛ به طور مثال به روش میخکوبی، خرپایی، تاپ دان، نحوه مهار متقابل و…
این شیوه‌ها، دیوار حفاری و ساختمان‌های همسایه را ایمن کرده و خطر ریزش را کاهش می‌دهد و از میان می‌برد. به این ترتیب، می‌توان سیستم‌های پشتیبانی مختلفی را برای تثبیت حفاری‌ها و فضای پیرامون آنان پیشنهاد داد. این که کدام شیوه و روش بهترین گزینه بوده و ایمنی بیشتری حاصل می‌کند، به عواملی مختلفی بستگی دارد. می‌توان این عوامل را شرایط محیطی، نوع خاک، وضعیت اقتصادی و… نام برد.
شاتکریت در پایدارسازی گودبرداری چه کاربردی دارد؟
شاتکریت یک روش استفاده شده در گودبرداری برای جلوگیری از ریزش موضعی دیواره است. این روش شامل اجرای یک لایه شاتکریت بر دیواره می‌شود که به عنوان پوشش نهایی عمل می‌کند. شاتکریت یک عضو است که باربری قابل توجهی ندارد و هدف از اجرای آن، محافظت خاک در برابر هوازدگی، یکپارچه‌سازی و تأمین پایداری در فواصل بین میخ‌ها و مهاری‌ها است. با استفاده از شاتکریت، دیواره به طور موثری محافظت می‌شود و موجب تثبیت و استحکام آن می‌شود.
سخن پایانی
بتن پاشنده به عنوان یک روش حفظ دیواره گود، از ریزش‌های موضعی و عوامل محیطی استفاده می‌شود. این روش، تنها به پایداری گود کمک می‌کند و به عنوان یک المان سازه‌ای محسوب نمی‌شود. بتن پاشنده به دو صورت تر و خشک قابل اجرا است و انتخاب هر کدام از این دو روش به عواملی مانند هزینه، مهارت افراد، مقاومت فشاری مورد نظر و وسعت کار بستگی دارد. انتخاب روش درست و اجرای صحیح بتن پاشنده نیاز به نظارت متخصصان مجرب دارد تا در پایان کار، یکپارچگی لازم برای دیواره تضمین شود.
