سقف وافل مدلی از انواع سقف‌های کاربردی در پروژه‌های عمرانی است که ویژگی‌های خاص خود را دارد. این ویژگی ها باعث می شود که در ساختمان‎های مختلف با خصوصیات متفاوت بتوان از سقف وافل استفاده کرد. برای این که با فواید و کاربرد سقف وافل در ساختمان‎سازی آشنا شوید، همراه ما باشید تا موارد متعددی که باعث می‎شود این نوع سقف مورد استفاده قرار بگیرد، آشنا شوید.

معرفی اجمالی خصوصیات سقف وافل

قبل از نام بردن موارد کاربرد، ابتدا به طور اجمالی به ویژگی‌های سقف وافل اشاره می‌کنیم. در ساخت سقف وافل از قالب‌های وافل استفاده می‌شود و ساختار شبکه‌ای زیرین سقف نهایی، ظاهری مشابه نان وافل دارد. سقف‌های وافل معمولا استقامت و استحکام خوبی دارند و در بسیاری از سازه‌های سرپوشیده و ساختمان‌ها از آن‌ها استفاده می‌شود. از خصوصیات منحصر بفرد سقف وافل می‌توان به این مورد اشاره کرد که تعداد ستون‌ها در آن کمتر است و دهانه سقف، می‌تواند وسیع‌تر از سایر انواع سقف در ساختمان‌هایی با اسکلت بتنی باشد. همین موضوع می‌تواند مواردی از کاربرد سقف وافل را آشکار کند.

در اجرای سقف وافل، اکثر وقات بتن کمتری استفاده می‌شود که ناشی از ماهیت مشبک و غیر صاف آن است. پس هم در نهایت سبک‌تر است و هم به دلیل مصرف مقدار بتن کمتر، مخارج صرف شده برای اجرای آن نیز کمتر خواهد بود. از طرفی مصرف بتن کمتر یعنی کاهش نیاز به ساخت بتن که محیط زیست از این امر بهره‌مند شده و کربن دی‌اکسید کمتری در روند ساخت بتن وارد هوا می‌شود. امروزه سقف‌های وافل کاربرد گسترده‌ای در انواع پروژه‌های عمرانی دارند و در موارد متعددی از آن‌ها استفاده می‌شود.

در ادامه با مهم‌ترین کاربردها و موارد استفاده رایج سقف وافل آشنا می‌شویم که فواید این سقف باعث شده برای این کاربردها مناسب باشد.

معرفی موارد کاربرد سقف وافل

سقف وافل کاربردهای متنوعی دارد که ناشی از مزیت یا مزایای خاص آن است

کاربرد سقف‌های وافل در معماری سازه‌ها

یکی از کارایی‌های رایج سقف‌های وافل، نکات مثبتی است که نظر مهندسان معماری را به خود جلب می کند. یک مهندس معماری در تلاش است تا از فضای موجود در داخل ساختمان، بیشترین استفاده را ببرد. بنابراین از روش‌ها و قوانینی استفاده می‌کند که قادر هستند به بزرگتر بنظر رسیدن فضاهای درون سازه کمک کنند. یکی از نکات مد نظر آن‌ها، تعداد ستون‌های ساختمان است. تعداد ستون‌های کمتر به نفع اجرای طرح‌های معماری است و دست مهندسان را در اجرای ایده‌هایشان بازتر می‌گذارد.

از موارد مطرح کاربرد سقف وافل همین مساله است که نیاز به تعداد ستون کمتری خواهد داشت. عملکرد دو طرفه‌ی سقف‌های وافل و مقدار بتن کمتری که در ساخت هر سقف به کار می‌رود، باعث می‌شود هم بار مرده‌ی سقف وافل کمتر باشد و هم تحمل باربری آن به صورتی است که تعداد ستون کمتری نیاز داشته باشد. بر حسب نوع سقف و شرایط دیگری که مهندسان عمران در نظر می‌گیرند، حتی ممکن است بتوان تا دهانه‌هایی به وسعت 16 متر را نیز بدون نیاز به ستون در سقف وافل اجرا کرد.

علاوه بر حذف ستون‌های متعدد و بازتر شدن فضای داخل بنا، از قسمت‌های مشبک و توخالی سطح زیر سقف وافل هم می‌توان برای به اجرا درآوردن خلاقیت‌ها و ایده پردازی‌های معماری استفاده نمود. این فضاها زمینه خوبی برای نورپردازی، آیینه کاری‌ها و گچ‌بری‌های سقف فراهم می‌کنند.

کاربرد سقف وافل برای مقاومت بنا در برابر زلزله

همان طور که گفتیم، در ساخت سقف‌های دال وافل، از میزان کمتری بتن تازه استفاده می‌شود. به همین دلیل وزن مرده ی سقف کمتر و به‌طور کلی بار مرده‌ی آن ساختمان نیز کمتر است. در واقع بتن اضافی یا ناکارآمد در اجرای این نوع سقف حذف می‌شود تا سبک‌تر و اقتصادی‌تر باشد.

این که یک ساختمان بار مرده‌ی کمتری داشته باشد، باعث می‌شود در برابر زمین لرزه، کمتر مستعد آسیب باشد. چرا که امواج مخرب زلزله متناسب با میزان سنگینی سازه و سختی آن جذبش می شوند. سقف وافل سبک‌تر اما محکم‌تر است، پس امواج کمتری از زلزله را جذب کرده و مقاومت بیشتری نشان می‌دهد. در حالی که سقف‌های عادی و سنگین‌تر بتنی، مقدار بیشتری از امواج را جذب کرده و بیشتر آسیب می‌بینند.

این موضوع یک مورد مهم در به‌کار گیری و کاربرد سقف وافل است که در مجموع وزن کل اسکلت بتنی و وزن مرده سازه را کاهش داده و به مقاومت بیشترش در معرض زمین لرزه منجر می‌شود.

کارایی سقف وافل برای عبور تاسیسات

تاسیسات ساختمانی در یک بنای بتنی، معمولا از درون سقف عبور می‌کند و اجرای تأسیسات نیاز به مسیرهایی در ساختار سقف دارد. تاسیساتی مانند لوله‌های آب و فاضلاب، کابل‌های برق، سیم‌های تلفن و مانند آن از درون سقف رد می‌شوند. تعبیه این مسیر درون سقف، یکی از دغدغه‌های متداول در ساختمان‌سازی است.

اما این مشکل در سقف وافل به گونه‌ای حل می‌شود که هم تاسیسات بدون برخورد با اعضای سازه‌ای از داخل سقف رد شوند و هم در معرض دید نباشند. بنابراین کاربرد سقف وافل در این جا مشخص می‌شود که دارای فضایی قابل پیش بینی برای این منظور است. معمولا برای این کار قبل از بتن‌ریزی، در مراحل قالب‌بندی سقف وافل مسیر عبور تاسیسات تعیین شده و از فضای مشبک نیز استفاده می‌شود.

استفاده از سقف وافل در فونداسیون سازه

این شیوه کاربرد بیشتر در مورد بسترهایی با خاک رسی یا منبسط شونده (expansive) مطرح می‌شود. چرا که این نوع خاک‌ها، وقتی در تماس با رطوبت قرار می‌گیرند، حجم بالایی از آب را به خود جذب نموده و حالتی متورم به خود می‌گیرند. وقتی خاک حجیم‌تر می‌شود، طبیعتا به فونداسیون سازه‌ای که روی آن ساخته شده و سپس به کل ساختمان فشار قابل توجهی وارد می‌کند. در این شرایط می‌توان برای ساخت فونداسیون بنا، از دال وافل استفاده کرد. کاربرد سقف وافل در این مورد با شکل خاص دال‌های وافل بتنی، علاوه‌بر بالابردن ظرفیت باربری فونداسیون، از لحاظ فضای مشبکی که در قسمت پایینی خود درست می‌کنند، حائز اهمیت هستند.

خاک رسی که در برخورد با رطوبت منبسط شده و حجم بیشتری به خود می‌گیرد، می‌تواند فضای مشبک زیر دال را پر کرده و جای کافی برای تورم دارد. به‌همین دلیل فشار زیاد و مخربی به فونداسیون و کل سازه وارد نخواهد شد. این مساله در طولانی مدت بسیار مهم است و عمر مفید ساختمان را افزایش می‌دهد. اگر از سقف‌های وافل برای ساخت فونداسیون بنا استفاده شود، نیاز به حفاری‌های عمیق و شمع گذاری نخواهد بود. همچنین فرایند پی‌ریزی آن ساختمان سریع تر و با مخارج پایین تری قابل اجرا است.

کاربرد سقف وافل در کاهش هزینه‌ها

برای انجام پروژه‌هایی که با بودجه محدود روبروست، مدیریت مخارج و هزینه‌ها در ساختمان‌سازی موضوعی با اهمیت است. اگر تصمیم به استفاده از سقف وافل در ساخت یک بنا گرفته شود، هم از نظر کاهش مقدار بتن مصرفی، هم از نظر سرعت بالاتر اجرای کار و هم از لحاظ چندبار مصرف بودن قالب‌ها، کارفرما با مزیت‌های اقتصادی متعددی روبرو خواهد بود. به طور کلی هزینه‌های اجرایی در ساخت این نوع سقف کمتر است. از طرفی به طور کلی، وزن کمتر سقف و مقاومت بالاتر آن به نفع بسیاری از پروژه‌های عمرانی است.

از مسائل دیگری که در مورد سقف وافل مطرح می‌شود، امکان بازیافت قابل‌های دال وافل است. از هر قالب در صورتی که سالم بماند و دچار شکستگی نشود، می‌توان چندین بار استفاده کرد و بعد از گذشت عمر مفیدشان هم این امکان وجود دارد که بازیافت شوند. بنابراین برای محیط زیست مضر نیستند و دوباره به چرخه استفاده برمی‌گردند.

جمع بندی

آشنایی با موارد کاربرد سقف وافل می‌تواند اطلاعات خوبی راجع به نقاط قوت و اهمیت استفاده از این نوع سقف بدهد. در ساختمان‌های کوچک و بزرگ و به خصوص در ساختمان‌هایی با ارتفاع بالای 12 متر و دهانه‌های وسیع و فضاهایی که نیاز است حداقل ستون ممکن وجود داشته باشد، از سقف وافل استفاده می‌شود.

هرجا که نیاز است یک بنا با فاصله زیاد بین ستون‌ها ساخته شود، مثل بیمارستان‌ها، هتل‌ها، سالن‌های بزرگ اجتماعات و همایش،استخرهای سرپوشیده، کتابخانه، ایستگاه مترو، فرودگاه و حتی سوله‌های صنعتی، استفاده از سقف وافل کاندید خوبی برای مسقف کردن آن سازه است. آذر ایستا بنا به عنوان مجری مطمئن و خوش سابقه سقف‌های وافل در فرایند‌های ساخت و ساز همراه شماست.